Ngutja e qeverisë për të aplikuar rritjen e munguar të pagave gjatë 10 viteve të fundit në administratën publike, vetëm në dy vite, rrezikon të kthehet në bumerang për të gjithë ekonominë.
Projekti i Kryeministrit Edi Rama për të çuar pagën mesatare mujore bruto në sektorin publik në 900 euro deri më 2024, nga rreth 650 euro që është aktualisht, më shumë se një ekuacion mbi kostot buxhetore rrezikon të rrisë më tej presionet mbi inflacionin, papunësinë, barrën fiskale për popullatën e gjerë, borxhin publik dhe humbjen e konkurrueshmërisë, lajmërojnë ekspertët e ekonomisë dhe të tregut të punës, në kushtet kur vlera e prodhimit mbetet e njëjtë.
Në tremujorin e fundit të vitit 2022, paga mesatare në sektorin shtetëror arriti në 74,450 lekë (636 euro), sipas të dhënave zyrtare të INSTAT. Sipas planit të qeverisë, ky tregues arrin në 900 euro në vitin 2024, me rritje 41%.
Nga viti 2014 e deri në fund të vitit 2022, pagat reale në sektorin shtetëror janë rritur rreth 20%, teksa plani i ri synon të aplikojë zgjerim me nga 20% për dy vitet në vijim 2022 dhe 2023. Qeveria planifikon që, nëpërmjet pagave të administratës publike (84 mijë punonjës) të ushtrojë presion edhe për sektorin privat.
“Me rritjen që ne kemi bërë, paga mesatare në sektorin publik do të shkojë në 900 euro. Kjo është një arritje shumë e madhe, por duhet të shoqërohet edhe nga ecja me të njëjtin ritëm të kompanive private”, – tha kryeministri Edi Rama, në një vizitë që zhvilloi në një nga fabrikat e fasonit në kryeqytet.
Në kushtet kur popullsia e vendit po pakësohet dhe po plaket nga ritmet e larta të emigracionit dhe rënia e lindjeve, rritja e pagave po vlerësohet si mjeti i vetëm dhe më i shpejtë për të shpëtuar vendin nga braktisja.
Bizneset dhe ekspertët e ekonomisë e pranojnë se ka vend për përmirësim në disa sektorë dhe kategori biznesesh të mëdha, por rritja me ritme të larta në një periudhë të shkurtër do të jetë e papërballueshme për disa kategori dhe sidomos bizneset e vogla.
Ndërsa biznesi i mesëm natyrisht do ta ketë shumë vështirë për të qenë konkurrues dhe të tërheqë punonjës. Bizneset e mesme të konsoliduara do t’ia dalin, ndërsa të tjerat do ta kenë shumë vështirë të rriten më tej.
“Rritja e fortë e pagave të administratës publike, e përqendruar në dy vjet, në një kohë që në dhjetë vjet nuk ka pasur as indeksim, do të zhbalancojë disa tregues të rëndësishëm, të tillë si inflacioni, shtimi i barrës fiskale dhe reduktimi i shërbimeve publike:, tha Sherefedin Shehu, ish-zv.ministër i Financave, tani konsulent i pavarur.
“Rritjet e sforcuara të pagave për të rritur kërkesën në treg, kur fuqia prodhuese e ekonomisë dhe produktiviteti nuk i përgjigjen këtij ritmi do të çojë në mënyrë të pashmangshme në përshpejtim të inflacionit”, thotë Elvin Meka, dekan i Fakultetit të Ekonomisë, Biznesit dhe Zhvillimit në Universitetin Europian të Tiranës.
Sipas tij, rritja reale e pagave sigurohet me një zgjerim i ekonomisë mbi 5-6% dhe kur produktiviteti i saj përmirësohet qëndrueshëm./Monitor
Discussion about this post