Franca do të evakuojë qytetarët e saj nga Niger për shkak të ndjenjave antifranceze pas grushtit të shtetit të javës së kaluar.
Grushti i shtetit ka nxitur demonstrata kundër ish-fuqisë koloniale, me sulmin ndaj ambasadës franceze.
Gjermania u bëri thirrje shtetasve të saj që të pranojnë ofertën e Francës për të ndihmuar evropianët e tjerë dhe Italia po organizon gjithashtu një fluturim.
Ajo vjen pasi juntat në Burkina Faso dhe Mali paralajmëruan se çdo përpjekje me forcë për të rivendosur presidentin e rrëzuar do të shihej si një shpallje lufte.
Dy fqinjët, gjithashtu ish-koloni franceze, janë larguar të dy nga Franca dhe drejt Rusisë, pasi organizuan grushtet e tyre në vitet e fundit.
Paralajmërimi i tyre shënon një kthesë të rëndësishme që mund të përshkallëzojë situatën e paqëndrueshme në një rajon që lufton një kryengritje militante islamike.
Nigeri, i cili është i pasur me uranium, ka qenë një aleat kryesor perëndimor në luftën kundër ekstremizmit xhihadist në Sahel dhe Franca dhe SHBA kanë baza ushtarake atje.
Pasi udhëheqësit ushtarakë të Malit zgjodhën të bëhen partnerë me mercenarët rusë Wagner në vitin 2021, Franca e zhvendosi qendrën e operacioneve të saj rajonale kundër terrorizmit në Niger.
Të dielën, protestuesit jashtë ambasadës franceze në kryeqytetin, Niamey, brohoritën “Rroftë Rusia”, “Rroftë Putini” dhe “Poshtë Franca”.
Ata gjithashtu i vunë flakën mureve të kompleksit të ambasadës.
Ministria e Jashtme franceze tha se evakuimet e saj do të fillojnë të martën për shkak të kësaj situate.
Ajo tha se vendimi i saj ishte ndikuar edhe nga mbyllja e hapësirës ajrore të Nigerit, e cila e kishte bërë të pamundur që njerëzit të largoheshin me mjetet e tyre.
Ka rreth 600 shtetas francezë në Niger dhe më pak se 100 gjermanë.
Ministria e Jashtme e Italisë thotë se ka rreth 90 italianë në Niamey nga gjithsej pak më pak se 500 në mbarë vendin, shumica e të cilëve janë ushtarakë, raporton agjencia e lajmeve AFP.
Sipas agjencisë së lajmeve Reuters, Spanja po përgatitet gjithashtu të evakuojë më shumë se 70 spanjollë nga ajri.
Mbretëria e Bashkuar nuk po organizon një evakuim dhe u ka kërkuar shtetasve të saj në Niger të qëndrojnë brenda dhe Bashkimi Evropian tha se nuk po planifikonte të largonte stafin e saj për momentin.
Më herët, Franca kishte mirëpritur ultimatumin e lëshuar të dielën nga blloku i Afrikës Perëndimore Ecowas, duke i dhënë juntës së Nigerit një javë për të rikthyer në detyrë presidentin e zgjedhur Mohamed Bazoum, i cili është mbyllur në pallatin presidencial në Niamey.
Presidenti i Çadit, Mahamat Idris Déby ishte në Niger të nesërmen, duke udhëhequr përpjekjet e ndërmjetësimit në emër të Ecowas dhe u fotografua me z. Bazoum.
Këto lëvizje diplomatike bënë që Burkina Faso dhe Mali të lëshonin një deklaratë të përbashkët duke kërcënuar se nëse Ecowas ndërhynte ushtarakisht, ata do të tërhiqeshin nga blloku dhe do të shkonin në mbrojtje të fqinjit të tyre lindor.
Ata thanë se një ndërhyrje e tillë do të ishte katastrofike dhe destabilizuese.
Burkina Faso, Mali dhe Guinea janë të gjitha aktualisht të pezulluara nga Ecowas pas grushteve të shtetit në vitet e fundit.
Ndërhyrja e fundit e madhe ushtarake e Ecowas ishte në Gambia në vitin 2017 kur Yahya Jammeh refuzoi të jepte dorëheqjen si president pasi humbi zgjedhjet ndaj Adama Barrow. Pasi trupat e Afrikës Perëndimore u vendosën, Jammeh shkoi në mërgim në Guinenë Ekuatoriale.
Organi rajonal dërgoi gjithashtu trupa për të mbështetur qeverinë e Guinea-Bissau vitin e kaluar pas një përpjekjeje të dështuar për grusht shteti atje.
Junta e Nigerit nuk ka komentuar kërkesën e Ecowas, por u zotua të mbrojë vendin nga çdo “agresion” nga fuqitë rajonale ose perëndimore. Ai akuzoi Francën për planifikimin e ndërhyrjes ushtarake.
Por të hënën në mbrëmje, ministrja e Jashtme franceze Catherine Colonna i tha kanalit francez BFM TV se pretendimi nuk ishte i vërtetë.
Ajo sugjeroi se grushti i shtetit, i cili është mirëpritur nga grupi në hije Wagner, mund të shihet si një mundësi për Rusinë: “Nuk jam e sigurt që të gjithë në Niger flenë me një flamur rus nën jastëk. Por është e mundur që Rusia të përpiqet për të përfituar nga situata. E bën në vende të tjera të rajonit. Është një hipotezë.”
Situata në Niamey raportohet të jetë e qetë të martën, ndërsa nisin përgatitjet për evakuimin e qytetarëve perëndimorë.
Një nga të evakuuarit francezë, Anthony Garcia, tha se ai po paketonte sa më pak që të ishte e mundur për udhëtimin: “Na u kërkua të merrnim vetëm një çantë të vogël me gjërat thelbësore, sepse nuk mund ta merrnim valixhen”.
Sipas Reuters, planet e evakuimit nuk do të ndikojnë në operacionet e Orano-s në Niger, pasi kompania franceze e karburantit bërthamor tha se shumica e stafit të saj ishin shtetas të Nigerisë.
Nuk ka opsione të mira në Niger. Perëndimi duket se do të humbasë bazat e tij strategjike kundër terrorizmit atje dhe ndërhyrja ushtarake nga Ecowas pothuajse me siguri do të çonte në një luftë civile.
Evakuimi aktual i shtetasve francezë ka shumë të ngjarë të pasohet nga braktisja e bazave ushtarake amerikane dhe franceze dhe largimi i 2500 trupave të tyre që kanë qenë të angazhuar për të ndihmuar Nigerin të luftojë kryengritësit xhihadistë.
Pra, kush përfiton nga e gjithë kjo? Sigurisht jo popullsia e Nigerit. Prania e forcave perëndimore ishte larg nga popullariteti universal, por vendi po merrte qindra milionë euro në ndihmë financiare vjetore dhe ndihmë ushtarake. Kjo tani është ndalur.
Flamujt rusë janë shfaqur shpejt në rrugë në mënyrë të dyshimtë, kështu që ka të ngjarë që grupi rus Wagner do të kërkojë të plotësojë trupat që po largohen.
Dhe për xhihadistët e Boko Haram-it dhe grupeve të Al-Kaedës dhe Shtetit Islamik, aktivë në të gjithë Sahelin, e gjithë kjo përçarje dhe pasiguri është një dhuratë strategjike./BBC
Discussion about this post