Shengen është ‘kulmi’ për lirinë e lëvizjes brenda Bashkimit Evropian, gur i çmuar i integrimit evropian, siç shprehet Komisioni Evropian, duke lejuar njerëzit dhe mallrat të udhëtojnë lirshëm midis vendeve anëtare.
Bullgaria dhe Rumania mbetën të bllokuara në pragun e Shengenit që kur u bënë shtete anëtare të BE-së në vitin 2007. Me të dyja vendet brenda, do të kishte gjëra për të fituar për rajonin dhe Bashkimin Evropian në përgjithësi.
Së pari, ekonomia do të përfitonte. Për shkak të kontrolleve kufitare dhe kostove të shtuara të transportit, Rumania humbet 2 miliardë euro në vit, sipas kompanive vendase të transportit. Ministri i financave i Bullgarisë argumenton se humbja nga anëtarësimi i vonuar i Bullgarisë në Shengen dhe Eurozonë është midis 4% dhe 5% të PBB-së së vendit.
Parlamenti Evropian theksoi barrën ekonomike të mbajtjes së të dy vendeve jashtë Shengenit. Mbajtja e Rumanisë dhe Bullgarisë jashtë mund të jetë e kushtueshme për rajonin dhe pjesën tjetër të BE-së. Rumania është një pikë hyrjeje për drithërat që vijnë nga Ukraina në BE.
Me marrëveshjen e drithërave të Detit të Zi në drithërat dhe portet e Ukrainës nën bombardime, Rumania është thelbësore në nxjerrjen e grurit nga Ukraina. Vonesa e transportit përtej kufijve të BE-së mund të ndikojë në furnizimet ushqimore, duke çuar ndoshta në mungesa dhe madje edhe rritje të çmimeve.
Lufta kundër ndotjes përfiton nga integrimi i plotë i rajonit në Shengen. Në një deklaratë, Parlamenti Evropian thotë se vonesat në pikat kufitare me të cilat përballen rumunët dhe bullgarët përkthehen në 46,000 ton CO2 të emetuar çdo vit. Ndotja e ajrit nuk qëndron në një vend.
Një studim tregoi se kostoja totale e vonesës së pranimit të Rumanisë dhe Bullgarisë në Shengen arrin në mbi 500 mijë ton emetim CO2 ose mbi 600 GWh energji elektrike të prodhuar nga burimet e qymyrit. Kjo dëmton objektivin e Bashkimit Evropian për neutralitetin e klimës, i cili synon emetimet neto të gazrave serrë deri në vitin 2050.
Shëndet më të mirë. Rritja e ndotjes sjell probleme shëndetësore. Pranimi në Shengen do të kufizonte bllokimet në kalimin e kufirit, që do të thotë më pak motorë që funksionojnë kur presin në radhë dhe kështu cilësi më të mirë të ajrit.
Nga ana tjetër, cilësia e dobët e ajrit përkthehet në pasoja shëndetësore për shoferët, agjentët doganorë dhe njerëzit që jetojnë pranë pikave kufitare.
Bullgaria dhe Rumania kanë disa nga vlerat më të larta të materies së veçantë 2.5 (PM2.5) në Bashkimin Evropian.
Agjencia Evropiane e Mjedisit shpjegon se ndotës të tillë si lëndë të veçanta të pezulluara në ajër mund të ulin jetëgjatësinë, duke përkeqësuar shumë sëmundje kronike dhe akute të frymëmarrjes dhe kardiovaskulare.
Siguria do të merrte një rritje. Pranimi në Shengen i të dy vendeve do të kishte më shumë kuptim për Bashkimin Evropian. Do të ndihmonte në menaxhimin më të mirë të kufijve të jashtëm duke bashkuar burimet. Mbajtja e të gjitha vendeve në bllokim siguron më mirë kufijtë e jashtëm të BE-së.
Me populizmin në rritje, BE-ja nuk ka nevojë për shtetet anëtare që mendojnë se janë trajtuar në mënyrë të padrejtë. Me më shumë se një dekadë pritje në pragun e Shengenit, oferta ka frustruar Sofjen dhe Bukureshtin.
Kjo, nga ana tjetër, mund të sjellë një rritje të lëvizjeve populiste dhe euroskepticizmit në të dy vendet, duke krijuar përçarje në të gjithë BE-në.
Saga e Shengenit në Evropën Juglindore
Ministrat e punëve të brendshme të 27 vendeve anëtare të Bashkimit Evropian do të takohen sërish në fillim të dhjetorit për të vendosur mbi ofertën e Rumanisë dhe Bullgarisë për t’u bashkuar me zonën pa kufij.
Për Rumaninë dhe Bullgarinë, saga e Shengenit filloi në vitin 2011 kur ata morën për herë të parë dritën jeshile nga institucionet e BE-së për t’u anëtarësuar, por u refuzuan nga disa prej shteteve anëtare. Miratimi i një anëtari të ri të Shengenit duhet të vuloset me unanimitet.
Pas 11 vitesh dhe, pavarësisht se Komisioni Evropian dhe Parlamenti Evropian u bëjnë thirrje të gjitha vendeve anëtare t’i votojnë, duke konfirmuar se kandidatët kanë përmbushur të gjitha kushtet teknike, Rumania dhe Bullgaria janë vënë sërish në prapavijë. Përpjekjet e tyre, këtë herë, u shuan nga Holanda dhe Austria.
Zyrtarët në Bukuresht dhe Sofje qajnë keq për veton, të mërzitur nga një tjetër refuzim dhe duke akuzuar Austrinë dhe Holandën për trajtim të padrejtë dhe standarde të dyfishta.
Bullgaria dhe Rumania shpresojnë se ky vit mund të jetë ndryshe.
Zgjidhjet
Ajo që takimi i Këshillit të Drejtësisë dhe Çështjeve të Brendshme në dhjetor duhet të sjellë në tryezë është një hyrje me dy faza, që do të thotë se aeroportet ndërkombëtare të të dy vendeve mund të bëhen menjëherë pjesë e zonës Shengen, të ndjekura menjëherë nga kufijtë tokësorë dhe detarë.
Së fundi, BE-ja duhet të marrë në konsideratë një bisedë më sfiduese në lidhje me kalimin nga unanimiteti në shumicën e cilësuar në marrjen e vendimeve për Shengenin dhe çështje të tjera politike.
Në fund të fundit, mund të mos jetë në interesin më të mirë të BE-së që në një kohë lufte kur Unioni ka nevojë për unitet dhe kohezion, tekat e një vendi mbizotërojnë kundër vendimeve të të gjitha shteteve të tjera anëtare.
Burimi: Euractiv
Discussion about this post