I dënuar për vrasje/ Gjykata e Strasburgut merr vendimin për Hasan Bucin

Gjykata e Strasburgut ka rrëzuar kërkesën e shtetasit Hasan Buci, i dënuar me 18 vite burg për vrasje nga gjykata e Matit.

Buci pretendonte se ndaj tij nuk ishte zhvilluar një proces i drejtë gjyqësor, duke kërkuar kështu rivlerësimin e dënimit të tij. Ndërsa në vendimin e gjykatës së Strasburgut, thuhet se Buci nuk kishte ezauruar rrugët juridike brenda vendit për të provuar pafajësinë e tij.

Deklarata e plotë e gjykatës:

OBJEKTI I ÇËSHTJES

1. Kërkesa ka të bëjë me drejtësinë e procedimit penal ndaj kërkuesit pranë Gjykatës së Rrethit Mat për akuzën e vrasjes me paramendim dhe armëmbajtjes pa leje, të mbajtur në mungesë. Policia e kërkoi aplikantin në adresën e tij dhe mësoi se ai ndodhej jashtë vendit. Në këtë procedim penal një avokat i caktuar nga trupi gjykues përfaqësonte kërkuesin. Më 7 qershor 2007, Gjykata e Rrethit Mat e dënoi ankuesin me tetëmbëdhjetë vjet burg. Më 14 qershor 2007, si gjykata caktoi avokatin, ashtu edhe vëllai i kërkuesit bënë ankesa të veçanta kundër dënimit. Vëllai i kërkuesit nënshkroi një autorizim në 11 tetor 2007 për avokatin P.R. për ta përfaqësuar atë. Në seancën e zhvilluar në Gjykatën e Apelit Tiranë më 24 tetor 2007, avokati P. R. përfaqësoi ankuesin. Ankesat nga avokati i caktuar nga gjykata dhe nga vëllai i ankuesit u rrëzuan në themel nga Gjykata e Apelit Tiranë më 24 tetor 2007. Avokati P. R. paraqiti ankesë të mëtejshme në Gjykatën e Lartë, e cila u rrëzua dhe dënimi i ankuesit u la në fuqi nga Gjykata e Lartë më 15 janar 2010.
2. Ankuesi u arrestua në Athinë më 25 mars 2010 dhe u ekstradua në Shqipëri më 27 mars 2010. Pas arrestimit, kërkuesi paraqiti një kërkesë për leje apelimi jashtë afatit, e cila u miratua nga Gjykata e Rrethit Mat në 2011, por u refuzua. nga Gjykata e Apelit Tiranë në vitin 2011 dhe më në fund nga Gjykata e Lartë më 8 mars 2012 me arsyetimin se dënimi i kërkuesit ishte bërë res judicata dhe se, për rrjedhojë, rishqyrtimi i ankimit nuk ishte i mundur.
3. Më pas, kërkuesi parashtroi një ankesë kushtetuese, e cila u shpall e papranueshme nga Gjykata Kushtetuese më 19 dhjetor 2012 si e parashtruar jashtë afatit, domethënë më shumë se dy vjet pasi ankuesi mori vesh procedimet kundër tij.
4. Ankuesi ankohet sipas nenit 6 §§ 1 dhe 3 të Konventës për shkeljen e të drejtës së tij për një gjykim të drejtë, përkatësisht të drejtën për të marrë pjesë personalisht në procedimin penal kundër tij dhe për t’u përfaqësuar nga një avokat i tij. duke zgjedhur.

VLERËSIMI I GJYKATËS

5. Qeveria parashtroi se kërkuesi nuk kishte përdorur siç duhet mjetet juridike vendase. Ai kishte paraqitur një kërkesë për të apeluar jashtë afatit dënimin e tij në mungesë. Megjithatë, ky mjet ishte i papranueshëm sipas praktikës së vendosur të Gjykatës Supreme e cila vendosi se në një situatë kur familja e një të akuzuari ose avokati i caktuar nga familja kishte paraqitur ankesa kundër dënimit të të akuzuarit në mungesë dhe dënimi ishte miratuar, ankesa pasuese jashtë koha e paraqitur nga vetë i akuzuari nuk do të ishte e pranueshme. Qeveria argumentoi se në vend që të paraqiste një ankesë qartësisht të papranueshme, kërkuesi duhet të kishte kërkuar një rishikim të dënimit të tij dhe të kishte paraqitur një ankesë kushtetuese brenda dy viteve pasi kishte mësuar për dënimin e tij. Megjithatë, ankuesi e kishte paraqitur ankesën e tij jashtë këtij afati dhe për këtë arsye Gjykata Kushtetuese e kishte shpallur atë të papranueshme.
6. Ankuesi argumentoi se ai kishte përdorur siç duhet mjetet juridike vendase.
7. Parimet e përgjithshme në lidhje me shterjen e mjeteve juridike të brendshme dhe parimi i subsidiaritetit janë përmbledhur në Vuçković dhe të tjerët kundër Serbisë ((kundërshtim paraprak) [GC], nr. 17153/11 dhe 29 të tjerë, §§ 69-77, 25 mars 2014). Gjykata gjithashtu thekson se nëse ligji vendas parashikon disa mjete juridike paralele, një kërkues që ka kërkuar të marrë dëmshpërblim për një shkelje të pretenduar të Konventës nëpërmjet njërit prej këtyre mjeteve nuk i kërkohet domosdoshmërisht të përdorë të tjera që kanë në thelb të njëjtin objektiv (shih Shkalla kundër Shqipërisë, nr.26866/05, § 61, 10 maj 2011 dhe Garcia Gonzales kundër Spanjës, nr.65107/16, § 63, 6 tetor 2020).
8. Gjykata vëren se fillimisht mund të duket se ankuesi kishte një zgjedhje të mjeteve të ndryshme për t’u përdorur. Megjithatë, sipas praktikës së gjatë të Gjykatës së Lartë, një i akuzuar i gjykuar në mungesë nuk do të ishte në gjendje të aplikonte me sukses për një apel jashtë afatit në rastet kur anëtarët e familjes së tij të një avokati të caktuar nga familja kishin apeluar tashmë kundër dënimit të tij në në mungesë dhe dënimi ishte lënë në fuqi
9. Në rastin konkret, vëllai i kërkuesit i dha një autorizim avokatit P.R. më 11 tetor 2007. Edhe pse në atë autorizim thuhej se vëllai i kërkuesit e kishte autorizuar avokatin të përfaqësonte veten, është e qartë se ky ishte një gabim i dukshëm pasi ai avokat përfaqësoi kërkuesin në seancën përpara Gjykatës së Rrethit Tiranë, paraqiti një ankim në Gjykatën e Lartë kundër dënimit të kërkuesit dhe ishte për të gjitha qëllimet një avokat i caktuar nga familja në emër të kërkuesit. Vëllai i kërkuesit gjithashtu paraqiti një apel kundër dënimit të kërkuesit në mungesë. Të gjitha ankesat u hodhën poshtë në themel dhe dënimi i kërkuesit u la në fuqi. Nga kjo rrjedh se duke paraqitur një kërkesë për ankesë jashtë afatit kundër dënimit të tij, kërkuesi përdori një mjet juridik joefektiv, sepse ai nuk ofronte perspektiva të arsyeshme suksesi (shih Vuçkoviç, cituar më lart, § 74).
10. Për sa i përket dështimit të ankuesit për të paraqitur një kërkesë për rishikim të një vendimi përfundimtar, Gjykata nuk duhet të vendosë për këtë çështje në rastin konkret, sepse kërkesa është në çdo rast e papranueshme për arsyet e mëposhtme.
11. Gjykata ka vendosur tashmë se pas datës 26 nëntor 2009 kërkuesit nuk mund të shkarkohen nga detyrimi i tyre për të paraqitur një ankim kushtetues kundër gjykimit dhe dënimit të tyre në mungesë në Shqipëri, sapo të ekstradohen në Shqipëri dhe t’u dorëzohet një kopje e vendimit të dhënë. në mungesë (shih Izet Haxhia, cituar më sipër, § 50). Tashmë në atë kohë praktika e Gjykatës Kushtetuese tregoi se ajo mund të pranonte një ankim kushtetues kundër gjykimit në mungesë, pas ekstradimit të ankuesit në Shqipëri (shih Izet Haxhia, cituar më sipër, § 40). Ankuesit duhet të paraqesin ankesat e tyre kushtetuese brenda afatit ligjor dyvjeçar, i cili fillon pas ekstradimit të tyre në Shqipëri, kur u njoftohen vendimet e dhëna në mungesë (shih Izet Haxhia, cituar më sipër, § 41). Nga kjo rezulton se ankimi kushtetues ishte një mjet juridik i disponueshëm dhe i mjaftueshëm, i sigurt në teori dhe në praktikë.
12. Ankuesi u ekstradua më 27 mars 2010 dhe për këtë arsye duhej të paraqiste një ankim kushtetues kundër dënimit të tij në mungesë brenda dy viteve. Megjithatë, ankesa kushtetuese e kërkuesit u depozitua jashtë afatit. Në këto rrethana, kërkuesi nuk e përdori siç duhet një mjet juridik të brendshëm të disponueshëm dhe për këtë arsye nuk ka përmbushur kërkesën që mjeti i brendshëm juridik duhet të përdoret në përputhje me kërkesat formale dhe afatet kohore të përcaktuara në legjislacionin e brendshëm.
13. Nga kjo rrjedh se kërkesa duhet të refuzohet sipas nenit 35 §§ 1 dhe 4 të Konventës për mosshterimin e mjeteve juridike të brendshme.

Për këto arsye, Gjykata, njëzëri,

E shpall kërkesën të papranueshme.