Presidenti Joe Biden mbetet një nga më hezituesit për t’i dhënë Ukrainës një rrugë të shpejtë për t’u bashkuar me aleancën e Atlantikut të Veriut, duke ngritur një debat të diskutueshëm në samitin në Vilnius, Lituani, javën e ardhshme me anëtarët e krahut lindor që janë të etur për luftën. vendi i shqyer të bashkohet sapo të përfundojë konflikti i tij me Rusinë.
Publikisht, Biden thotë se Ukraina duhet të bëjë reforma shtesë për t’u kualifikuar për anëtarësimin në NATO, duke thënë në qershor se ai “nuk do ta bëjë më të lehtë” për Kievin. Por ndihmësit e tij kanë sinjalizuar gjithashtu se Biden beson se anëtarësimi i shpejtë për Kievin është një ftesë për konflikt me Rusinë e armatosur me armë bërthamore, dhe jo një pengesë.
“Ne nuk po kërkojmë të fillojmë Luftën e Tretë Botërore,” tha Jake Sullivan, këshilltari i presidentit për sigurinë kombëtare, në përgjigje të pyetjes së Zërit të Amerikës gjatë konferencës për shtyp të së premtes në Shtëpinë e Bardhë.
Ngurrimi i Bidenit është i çuditshëm për disa vëzhgues.
Ish-ambasadori i SHBA-së në Ukrainë, John Herbst, i cili tani është drejtor i lartë i Qendrës Eurasia të Këshillit Atlantik, kritikoi administratën për “mos udhëheqjen në këtë çështje kritike”.
“Kjo është një moment historik”, tha Herbst për Zërin e Amerikës. “Administrata ka bërë padyshim një angazhim të madh për të siguruar që Ukraina të mos humbasë. Pse po përpiqet të sigurojë që Ukraina të dalë me sukses nga kjo krizë?”
Një konsideratë kryesore është potenciali që aleanca të tërhiqet në një konflikt me Rusinë. Si një shtyllë e NATO-s, SHBA-së do t’i duhej të dërgonte shumë nga trupat e saj për të luftuar, diçka që Biden e ka premtuar vazhdimisht se nuk do ta bënte.
Nga aneksimi i Krimesë nga Rusia në vitin 2014 deri te pushtimi i saj aktual ushtarak, Uashingtoni ka treguar se nuk është i gatshëm të angazhojë forcat amerikane për të luftuar Rusinë në emër të Ukrainës, tha George Beebe, drejtor i strategjisë së madhe në Institutin Quincy për Statecraft Përgjegjës, një institut kërkimor që mbron një politikë të jashtme të përmbajtur të SHBA-së.
“As nuk duhet të marrim një angazhim të tillë, sepse shmangia e një lufte të drejtpërdrejtë me Rusinë e armatosur me armë bërthamore është shumë më e rëndësishme për sigurinë e SHBA-së sesa mbrojtja e Ukrainës”, tha ai për Zërin e Amerikës.
Ndërsa administrata po qëndron e vendosur në ofertën e Ukrainës në NATO, Sullivan përsëriti se do ta mbështeste Ukrainën “për aq kohë sa duhet” dhe do t’i sigurojë asaj “një sasi të jashtëzakonshme armësh dhe aftësish”.
Këto aftësi tani përfshijnë një paketë municionesh thërrmuese, armë që mund të vrasin në një zonë të gjerë dhe janë të ndaluara nga më shumë se 100 vende, të cilat Kievi i ka kërkuar prej muajsh mes mungesës së artilerisë. Armët përmbajnë bomba të shumta shpërthyese që mund të përhapen gjerësisht dhe të qëndrojnë të pashpërthyera në tokë për vite me rradhë.
Duke iu përgjigjur kritikave për dërgimin e armëve të tilla pa dallim, Sullivan argumentoi se rreziku i lejimit të Rusisë të marrë më shumë territor tejkalon rrezikun e dëmtimit të civilëve nga bombat e pashpërthyera.
Kompromis për Kievin
Ditë përpara samitit në Vilnius, 31 anëtarët e NATO-s janë ende duke negociuar formulimin përfundimtar të një komunikate kompromisi që do të sinjalizojë se Kievi po i afrohet anëtarësimit pa premtime për një pranim të shpejtë.
“Unë pres që liderët aleatë të ripohojnë se Ukraina do të bëhet anëtare e NATO-s dhe do të bashkohet se si ta sjellë Ukrainën më afër qëllimit të saj”, tha Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg gjatë një konference për shtyp në Bruksel të premten.
Një pikë kyçe e rendit të ditës do të jetë nëse aleatët do të bien dakord të lejojnë Kievin të anashkalojë Planin e Veprimit të Anëtarësimit , një program i NATO-s për të ndihmuar vendet që dëshirojnë të bashkohen me aleancën.
Një rrugë e dytë që aleatët shpresojnë të sigurojnë është një marrëveshje për të forcuar forcat e armatosura të Ukrainës “për aq kohë sa duhet”, duke përfshirë nevojat e saj të pasluftës, përmes një sërë angazhimesh afatgjata ose garancish sigurie të bëra nga aleatë individualë jashtë kornizës së NATO-s. .
“Nuk dua të flas për platforma apo sisteme specifike, vetëm se do të ketë një diskutim më të fortë se cilat nevoja afatgjata të mbrojtjes do t’i duhen Ukrainës,” tha John Kirby, koordinator i Këshillit të Sigurisë Kombëtare për komunikimet strategjike, në një intervistë të enjten me Zërin e Amerikës.
Garancitë e sigurisë
Garancitë e sigurisë nuk do të përmbushin parimin e mbrojtjes kolektive të nenit 5 të NATO-s, se një sulm ndaj një aleati është një sulm ndaj të gjithëve. Disa vëzhgues i shohin garanci të tilla të parëndësishme, duke iu referuar Memorandumit të Budapestit të vitit 1994 , ku Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar dhe Federata Ruse u zotuan të respektojnë integritetin territorial të Ukrainës dhe të përmbahen nga kërcënimi ose përdorimi i forcës ushtarake. Në këmbim, Kievi hoqi dorë nga arsenali i tretë më i madh bërthamor në botë, të cilin e kishte trashëguar nga Bashkimi Sovjetik i shembur.
Rusia e shkeli memorandumin me aneksimin e Krimesë në vitin 2014.
I lodhur nga beteja pas 16 muajve të pushtimit të Moskës, Kievi është skeptik për vlerën e garancive të tilla. Megjithatë, ato do të ishin të dobishme përkohësisht, tha William Taylor, një ish-ambasador i SHBA në Ukrainë, i cili tani është nënkryetar për Evropën dhe Rusinë në Institutin Amerikan të Paqes.
“Derisa Ukraina të hyjë në NATO, ajo ka nevojë për një mënyrë për të siguruar që ka atë aftësi ushtarake për të penguar Rusinë”, tha Taylor për Zërin e Amerikës.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy do të marrë pjesë në samitin dy-ditor të Vilniusit për të deklaruar se vendi i tij duhet të bashkohet kur të përfundojë konflikti. Ai tha se pavendosmëria po kërcënon fuqinë e aleancës dhe sigurinë globale.
“Unë mendoj se nuk ka unitet të mjaftueshëm për këtë,” tha Zelenskyy të premten në një konferencë shtypi gjatë vizitës së tij në Sllovaki, duke përsëritur kërkesën e tij për “hapa konkretë” në lëvizjen e Kievit drejt anëtarësimit.
Aderimi i Suedisë
Një tjetër çështje e pazgjidhur përpara samitit të Vilnius është oferta e Suedisë për t’u bashkuar me aleancën, e cila nuk është ratifikuar nga Turqia apo Hungaria, në një proces që duhet të jetë unanim midis të gjithë anëtarëve aktualë.
Vazhdojnë negociatat e minutës së fundit midis Stoltenberg dhe liderëve të Turqisë dhe Suedisë, me qëllim tejkalimin e kundërshtimeve të presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan për anëtarësimin e vendit nordik në NATO. Ankaraja ka akuzuar Suedinë se është shumë e butë ndaj organizatave militante kurde që Turqia i konsideron grupe terroriste.
Vëzhguesit thonë se këto shqetësime devijojnë çështjen reale, që është kërkesa e vonuar prej kohësh e Ankarasë për të blerë avionë luftarakë F-16 të prodhuara nga kompania amerikane Lockheed Martin. Shitja ndalohet në Kongresin e SHBA, i cili ka autoritetin për të bllokuar shitjet e mëdha të armëve, pasi senatorët kryesorë nga të dyja palët këmbëngulin se Ankaraja duhet së pari të heqë kundërshtimet e saj ndaj pranimit të Suedisë./VOA
Discussion about this post