Linjat e tregtisë me pakicë po përballen këto kohë me një kërkesë jo të zakontë për produktet e shportës (miell, vaj, sheqer, makarona, oriz) nga frika e rritjes së çmimeve në të ardhmen, për shkak të luftës. Grosistët e mëdhenj të ushqimeve dhe miellit pohojnë se, efektet që po krijon paniku, po rezultojnë më negative se pasojat e vërteta të luftës.
Tregjet kanë rritur spekulimet me rritje të çmimeve nga 20 deri në 40%, teksa importuesit janë vënë në presion të dyfishtë nga kërkesa e brendshme dhe ndryshimi i burimeve të furnizimit. Supermarketet pohojnë se situata është më pak shqetësuese se gjatë pandemisë dhe garantojnë se, zinxhirët e furnizimit nuk kanë shfaqur problem. Shqipëria importon 1 miliard euro ushqime në vit, 3 herë më të larta se eksportet. FAO vlerësoi se në Shqipëri, 1 milion persona ishin të ekspozuar nga pamjaftueshmëria ushqimore më 2020. Qeveria nuk ka asnjë bilanc për bujqësinë. Më shumë se 33% e popullsisë në Shqipëri, afërisht 1 milion persona, janë të ekspozuar ndaj pasigurisë ushqimore, sipas përllogaritjes që bëri Njësia për Ushqimin dhe Bujqësinë në Organizatën e Kombeve të Bashkuara (FAO) në studimin “Siguria Ushqimore në Botë 2021” i publikuar së fundmi.
Shqipëria u rendit e para në Europë për numrin e madh të popullatës në pasiguri për ushqim, e krahasueshme vetëm më disa shtete të Afrikës. Për shkak të kësaj brishtësie, popullsia e vendit tonë është e ekspozuar ndaj krizave globale, pasi pjesa kryesore e nevojave ushqimore vjetore plotësohen me import. Përcjellja e krizave globale bëhet edhe më e mprehtë, pasi qeveria nuk ka asnjë rezervë për të amortizuar situatën, ndërsa bizneset nuk mund të përballojnë kërkesën e lartë që po shfaqet nga paniku.
Profili i lartë i varfërisë e ekspozon edhe më tej popullatën ndaj panikut dhe spekulimeve. Menjëherë pasi nisi lufta, çmimi me pakicë i vajit u rrit me 40%, ai i miellit të paktën me 20% dhe çmimet e artikujve të tjerë industrialë, me 20-30%. Nga frika se do të mbeten pa furnizime, popullsia në të gjithë vendin pa dallim statusi ekonomik po bën këto ditë blerje jo të zakonta, sidomos për artikujt e vajit dhe miellit, ku vendet në konflikt janë aktorë të rëndësishëm në eksportet globale.
Blerjet e panikut shpesh kanë krijuar një mjedis spekulues, pasi tregtarët kanë shitur me çmime të larta furnizime dhe rezerva që ishin blerë me çmime të ulëta. Por kërkesa e lartë nga tregu vendas, e kombinuar me ndryshimin e burimeve të furnizimit, çmimet më të larta të produkteve në tregjet ndërkombëtare dhe vlerësimin e valutave i kanë vënë në vështirësi importuesit. Importuesit më të mëdhenj të ushqimeve dhe miellit në vend bënë thirrje për qetësim të situatës, pasi furnizimet në vend nuk do të mungojnë dhe çmimet globale të krijuara më së shumti nga paniku do të tkurren. Në një javë, çmimi i një toni grurë në bursa ra me rreth 26%, duke arritur në rreth 1070 USD, nga rreth 1400 USD më 5 mars.
Zinxhirët e mëdhenj të supermarketeve thanë se kanë rezerva të mjaftueshme për disa muaj dhe konsumatorët nuk duhet të frikësohen për mungesa në treg. Burimet zyrtare nga “Big Market” pohuan se, rezervat janë të mjaftueshme, pavarësisht se kërkesa është e lartë. Furnizimet janë të garantuara, por në disa artikuj, çmimet janë luhatur nga lufta, tha një nga menaxheret e “Big Market”. Edhe rrjeti tjetër “Conad” po siguron normalisht ushqime nga Italia, të cilat nuk kanë reflektuar rritjen e çmimeve që ka krijuar lufta, por vetëm inflacionin vjetor që ishte pak më i lartë në këtë vit, për shkak të kërkesës pas pandemike, tha një nga menaxherët e rrjetit. Zonja Eleni Babameto, e cila zotëron kompaninë “Teuta”, një nga importueset më të mëdha të ushqimeve në vend, tha se, pavarësisht situatës, vendi nuk do të mbetet pa furnizime. Ajo u shpreh se importuesit shqiptarë të ushqimeve kanë përvojë shumëvjeçare dhe janë elastikë për të gjetur burimet e furnizimit.
Mirëpo teksa importuesit garantojnë furnizimet, ata nuk mund të jenë garantues të çmimeve. Roland Hysi, i cili drejton një nga fabrikat më të mëdha të blojës në vend, “Miell Tirana”, pohoi se, të ardhurat që siguroi nga shitja e miellit mjaftojnë për të siguruar vetëm 70% të sasisë së grurit që duhet të blejë/Monitor/
Discussion about this post