FMN dhe Banka Botërore ngren alarmin për ndërtimet në Shqipëri. Prej vitit 2018, në Tiranë janë dhënë mesatarisht 1.2 milionë metra katror leje ndërtimi çdo vit për banesa. Kulmi u shënua në vitin 2022, kur sipërfaqja e dhënë arriti rreth 1.6 milionë metra katror, bazuar në të dhënat e INSTAT.
Në krahasim, gjatë periudhës 2012-2017, mesatarja mujore e sipërfaqes së banesave me leje ndërtimi ishte vetëm 340 mijë metra katror. Kjo rritje duket se do të vazhdojë me ritme të shpejta. Të dhënat më të fundit tregojnë se për nëntë muajt e parë të vitit 2024, sipërfaqja totale e dhënë për leje ndërtimi në Tiranë arriti një tjetër rekord, duke kaluar 1.6 milionë metra katror, që përfaqëson një rritje prej 60% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Rreth 80% e lejeve të ndërtimit janë për banesa.
Institucione si Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN), Banka e Shqipërisë dhe Shoqata Shqiptare e Bankave kanë shprehur shqetësime mbi rritjen e ekspozimit të sektorit bankar ndaj pasurive të paluajtshme. Sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, kredia për pasuri të paluajtshme dhe blerje banesash ka arritur në 50% të stokut total të huave në tetor 2024, një rritje e ndjeshme nga 35% që ishte dhjetë vjet më parë. Ky trend ka përshpejtuar ritmin që nga gjysma e dytë e vitit 2023.
“Edhe pse rreziqet sistemike në sistemin financiar të Shqipërisë janë të kontrolluara, rritja e ndjeshme e kredive hipotekore dhe çmimet e larta në sektorin e pasurive të paluajtshme kërkojnë mbikëqyrje të kujdesshme,” thekson Anke Weber, drejtuesja e misionit të FMN-së për Shqipërinë.
Nga ana tjetër, Banka e Shqipërisë ka paralajmëruar se ekspozimi i lartë ndaj këtij sektori mund të përbëjë një burim rreziku. “Rritja e shpejtë e kreditimit, sidomos në pasuritë e paluajtshme, mund të krijojë një varësi të tepruar në një sektor të ndjeshëm ndaj luhatjeve ekonomike,” thekson institucioni.
Edhe Shoqata Shqiptare e Bankave ndan të njëjtat shqetësime. Prof. Spiro Brumbulli, kryetar i shoqatës, deklaron: “Një rënie e mundshme e çmimeve të pasurive të paluajtshme mund të çojë në një rritje të kredive me probleme, duke sjellë pasoja për stabilitetin e sistemit bankar.”
Discussion about this post