Shqipëria prej 6 vitesh po aplikon shërbimin e skanimit në dogana nëpërmjet një koncesioni PPP, i cili financohet prej pagesave direkte nga zhdoganimet e mallrave në dogana dhe financimeve nga buxheti i shtetit.
Sipas të dhënave nga Ministria e Financave gjatë vitit të kaluar shërbimi i skanimit në dogana bëri gjithsej 244,769 skanime, nga të cilat rezultuan problematike (transportin mallra në mënyrë jo të ligjshme) 71 raste ose 0,02% të totalit të skanimeve. Buxheti i shtetit kompensoi financimin e operatori S2 Albania me rreth 1,1 miliardë lekë duke shtyrë pagesat rreth 400 milionë lekë për një periudhe të të mëvonshme.
Referuar numrit të kontejnerëve të skanuara ( mbi 244 mijë) shërbimet janë dhënë nga doganat Kapshticë, Morinë, Qafë Thanë dhe Kakavijë, ku skanohen të gjithë kontejnerët që kalojnë nëpërmjet këtyre pikave kufitare, ndërsa në Doganën e Durrësit skanimi i kontejnerëve bëhet mbi bazën e profileve të riskut- natyrës së mallit, origjinës etj.
Kohëzgjatja për çdo skanim është e përllogaritur në nivelet 4-6 minuta, në varësi të problematikës ose jo, të ngarkesës. Sipas Ministrisë së Financave, nëpërmjet këtij shërbimi janë evidentuar në kohë transportimi i lëndëve dhe substancave të ndaluara me ligj (lëndë narkotike, mbetje radioaktive etj.), kontrabanda e produkteve farmaceutike, mallrat kontrabandë, trafikimi i njerëzve, pastrimi i parave etj.
Për vitin 2020, nga skanimi në doganat e vendit janë evidentuar në total 71 raste të tilla, konkretisht në Durrës 47 raste; Kakavijë 4 raste; Kapshticë 15 raste dhe Qafë Thanë 5 raste.
Për vitin 2020 u rinegociua pagesa për shkak të Pandemisë Covid-19. Palët ranë dakord se shoqëria koncesionare do t’i lejojë qeverisë shtyrjen me 100% të pagesës së këstit mujor të tarifës së shërbimit të secilës pikë operimi për muajt Shtator, Tetor dhe Nëntor nga tarifa vjetore e shërbimeve të pikës së operimit për vitin 2020, si dhe të shtyjnë shlyerjen e detyrimit të mbetur nga kësti i muajit gusht për tarifën e shërbimit të një pike operimi. Pagesa e shtyrë në masën 100% dhe kësti i prapambetur i gushtit do të shlyhen duke filluar nga data 1 Janar deri në 31 Dhjetor 2022.
Objekti i kësaj kontrate është financimi, ngritja dhe operimi i shërbimit të skanimit të kontejnerëve e. Kjo kontratë koncesioni është miratuar fillimisht me anë të Ligjit Nr.123/2013 dhe është ndryshuar më pas me Ligjin Nr.74/2015.
Ndryshimet e bëra konsistonin në ndryshimin e vlerës së tarifës së skanimit për deklaratat doganore. Nëse para ndryshimeve tarifa për çdo deklarate doganore të skanuar ishte 39 Euro, tashmë me ndryshimin ligjor tarifa e skanimit u vendos të jetë 5 Euro për deklaratat doganore nën ose të barabarta me 1000 Euro dhe 22 Euro për deklaratat doganore mbi 1000 Euro.
Autoritet kontraktore ende nuk kanë bërë një analizë kosto përfitim të koncesionit të skanimit i cili ka një kosto vjetore në buxheti 10-12 milionë euro në vit, teksa milionë euro të tjera financohen direkt nga bizneset./Monitor
