Xheriko në Palestinë, është qyteti më i vjetër në botë. Të dhënat arkeologjike, tregojnë se ky qytet është banuar që 11.000 vjet më parë. Rreth vitit 9.000 Para Krishtit, aty u vendosën gjuetarët-mbledhës, ndërsa duke nisur nga viti 8.000 Para Krishtit nëXheriko nisi zhvillimi i bujqësisë.
Kjo duhet të nënkuptojë se Xheriko është qyteti më i vjetër në botë, apo jo? Jo plotësisht. Në vitin 7000 Para Krishtit, Xheriko nuk kishte zhvilluar ende artin e qeramikës, edhe pse njerëzit që jetonin atje ndërtonin mure dhe shtëpi duke përdorur gurët. Xheriko u shpopullua më vonë.
Nga fundi i mijëvjeçarit të IV Para Krishtit, ne shohim rishfaqjen e mureve, por vetëm në vitin 2300 Para Krishtit, Xheriko nisi të zhvillonte një jetë urbane. Prandaj, ai nuk ishte qyteti më i vjetër i ndërtuar nga njeriu. Çatalhojuk dhe Gëbekli Tepe në Turqi, kanë treguar shenjat më të hershme të proto–qyteteve.
Në Gëbekli Tepe ka dëshmi të ndërtimit të kolonave. Ndërkohë Çatalhojuk nuk kishte rrugë. Për të hyrë në shtëpi njerëzit hipnin nga çatia. Këto vendbanime të lashta zbulojnë informacione të rëndësishme mbi shfaqjen e qyteteve. Por atyre u mungonin ndërtesat publike, rrugët e mirëmbajtura, dhe një rrjet kompleks urbanizimi.
Do të kalonin disa mijëvjeçarë derisa qyteti i parë në botë, Uruk, të ngrihej në brigjet e lumit Eufrat në Irakun e sotëm. Ai ishte kryeqyteti i mbretit legjendar Gilgamesh, tregimet e të cilit janë përjetësuar në Eposin e Gilgameshit. Midis viteve 4000 dhe 3200 Para Krishtit, Urukpërjetoi një zgjerim të shpejtë, nga një vendbanim ruralo–bujqësor në një qytetërim të sofistikuar urban.
Discussion about this post