Qeveria shqiptare do të përdorë ChatGPT për të përkthyer mijëra faqe masash dhe dispozitash ligjore të BE-së në shqip (gjuhën shqipe) dhe më pas do t’i integrojë ato në strukturat ligjore ekzistuese, pas një marrëveshjeje me CEO të kompanisë mëmë, OpenAI, Mira Murati, e cila është nga Shqipëria.
Shqipëria është vendi më pro-BE i Evropës, me më shumë se 97% që favorizojnë anëtarësimin, pavarësisht se ka qenë në dhomën e pritjes për 14 vjet. Ideja është që të përdoret AI për të përshpejtuar pjesën më të madhe të dokumentacionit në një përpjekje për të lehtësuar anëtarësimin më të shpejtë në bllok për vendin, i cili është bërë gjithnjë e më i frustruar me lodhjen e perceptuar të BE-së nga zgjerimi.
ChatGPT është një model i madh i gjuhës së AI i zhvilluar nga Murati dhe ekipi i saj në OpenAI që u lançua më 30 nëntor 2022. Ai prodhon përmbajtje teksti bazuar në pyetjet ose kërkesat e dhëna nga një përdorues dhe mund të gjenerojë përmbajtjen e tij, të përkthejë, të kompozojë muzikë, të shkruajë programe kompjuterike, gjeneroni ide biznesi, përmblidhni tekstin, luani lojëra dhe shumë më tepër.
Por Rama kishte një tjetër ide për përdorimin e tij.
Modeli që do të përdoret nga qeveria shqiptare do të përkthehet në shqip dhe do të ofrojë një pasqyrë të detajuar se çfarë dhe ku duhet të bëhen ndryshime në legjislacionin vendas për të përafruar me rregullat e BE-së. Ai gjithashtu do të ofrojë një analizë të ndikimit të të gjitha masave dhe ndryshimeve, të cilat zakonisht kërkojnë shumë ekspertë dhe shumë kohë.
Rama tha se masa do të eliminonte “një ushtri përkthyesish dhe një batalion avokatësh, që kushtojnë miliona euro” dhe do të përshpejtonte procesin.
Kryeministri shpjegoi se kishte organizuar një takim telefonik me Muratin për të bërë sugjerimin.
“Dëgjova një zë miqësor që theu akullin dhe guxova t’i kërkoja ndihmë për ta përgatitur Shqipërinë më shpejt për anëtarësimin në BE. Ajo qeshi dhe mendoi se po bëja shaka”, tha ai.
Përfundimisht, tha Rama, ajo ra dakord dhe u krijua një ekip i përbashkët midis OpenAI dhe Agjencisë Kombëtare për Shoqërinë e Informacionit (AKSHI).
Ai tha se më 13 dhjetor, në samitin e BE-së në Bruksel, do të prezantojë projektin dhe një test të suksesshëm të “modelit shqiptar të inteligjencës artificiale për ndërhyrjen e legjislacionit në total 280,000 faqe masa ligjore të BE-së”.
Shqipëria aplikoi për anëtarësim në BE në vitin 2009 dhe është një vend kandidat në BE që nga viti 2014. Negociatat e pranimit u zhbllokuan pas vitesh vonesa, kryesisht për shkak të lidhjes së progresit të saj me atë të Maqedonisë së Veriut në verën e 2022.
Rama ka qenë i zëshëm për zhgënjimin e tij me mungesën e perceptuar të motivimit apo entuziazmit të BE-së për zgjerimin dhe mbajtjen peng nga vetoja si ajo e Bullgarisë kundër Maqedonisë së Veriut dhe, së fundmi, Greqisë kundër Shqipërisë.
Në lidhje me këtë të fundit, Rama në komentet e tij i ka vënë kokën, duke thënë se kur do t’i prezantohet projekti liderëve të BE-së, “kur të mbaroj takimin bashkë me dilemën greke”.
Greqia ka kërcënuar të vërë veton ndaj vazhdimit të bisedimeve të anëtarësimit të Shqipërisë lidhur me burgosjen e vazhdueshme të grekut etnik shqiptar Fredi Beleri, i cili u arrestua me dyshimin për blerje votash përpara zgjedhjeve lokale të 2023-ës në Himare.
Zëdhënësi i BE-së Peter Stano tha të martën mbrëma kur Këshilli Evropian miratoi konkluzionet për zgjerimin, se Komisioni nuk do të ndërhyjë në situatë. “Në këtë rast zbatohet ligji, ligji duhet respektuar dhe nëse ka dyshime, vendet anëtare të BE-së dhe Shqipëria kanë instrumentet për të dhënë zgjidhje”, tha ai.
Në gusht, qeveria shqiptare njoftoi se do të nisë përdorimin e ChatGPT për të krijuar shërbime që do të plotësonin administratën publike përmes platformës së shërbimeve të qeverisë e-Albania. Sistemi përdor një operator virtual që mbështetet në ChatGPT për të ofruar përgjigje në kohë reale. Ai pritet të funksionojë në fillim të vitit 2024.
Rama njoftoi gjithashtu se AI do të zëvendësojë një pjesë të madhe të shërbimeve në qeverisjen vendore dhe kombëtare, veçanërisht në prokurimet publike, në një përpjekje për të goditur korrupsionin.
“Pavarësisht se sa individë të korruptuar do të ndëshkohen nga drejtësia e re, korrupsioni do të vazhdojë të mbetet problem derisa modernizimi dhe cilësia e shërbimeve të arrijë në shkallën e transformimit. Por koha na ka dhënë bekimin e teknologjisë dixhitale dhe inteligjencës artificiale”, tha ai.
Duke i përshkruar proceset ekzistuese si “arkaike” dhe të rrënuara nga shumë zyrtarë dhe komisionerë prokurimi, ai tha brenda këtij mandati “Ne do të prezantojmë prokurimin me AI…sepse të dhënat do të merren nga AI dhe jo nga individi apo kompania, dhe kjo do të ji transparent për të gjithë”.
Shqipëria do të jetë vendi i parë që do të përdorë përdorimin e inteligjencës artificiale për ta ndihmuar në procesin e anëtarësimit në BE dhe nëse do të jetë i suksesshëm, do të ketë një ndikim të rëndësishëm në procesin e vendeve të tjera kandidate.
Murati kohët e fundit u zhvendos në pozicionin e CEO të përkohshëm të OpenAI pas largimit të Sam Altman.
E lindur në Vlorë, Shqipëri, ajo studioi në Tiranë përpara se të transferohej në SHBA për të studiuar shkenca kompjuterike në Dartmouth. Ajo iu bashkua OpenAI në 2016 si inxhiniere përpara se të promovohej në CTO në 2019. Gjatë katër viteve të saj në atë rol, ajo ishte përgjegjëse për mbikëqyrjen e kërkimit dhe zhvillimit të teknologjisë AI, duke përfshirë modelin ChatGPT.
OpenAI dhe Murati, i njohur për largimin nga intervistat dhe deklaratat publike, nuk e kanë komentuar lajmin deri më tani.
Discussion about this post