OKB publikon raportin/ Rënie e jetëgjatësisë, arsimit dhe të ardhurave

Dekada të përparimit në aspektin e jetëgjatësisë, arsimit dhe prosperitetit ekonomik kanë filluar të zbërthehen që nga pandemia, thotë një raport i ri i OKB-së. Gjatë dy viteve të fundit, nëntë nga 10 vende kanë rënë mbrapsht në Indeksin e Zhvillimit Njerëzor të OKB-së.

Sipas BBC, Covid-19, lufta në Ukrainë dhe ndikimi i ndryshimeve klimatike fajësohen për kthimin e kundërt të zhvillimit global. Indeksi i Zhvillimit Njerëzor u paraqit në vitin 1990 në një përpjekje për të parë përtej PBB-së si një masë e mirëqenies.

Zvicra qëndron në krye të indeksit këtë vit me një jetëgjatësi prej 84 vjetësh, një mesatare prej 16.5 vitesh të shpenzuara në arsim dhe pagë mesatare prej 66,000 dollarë. Në anën tjetër të shkallës është Sud ani i Jugut, ku jetëgjatësia është 55, njerëzit shpenzojnë mesatarisht vetëm 5.5 vjet në shkollë dhe fitojnë 768 dollarë në vit.

Reagimet në shumicën e 191 vendeve të përfshira në indeks, veçanërisht në jetëgjatësinë, i kanë kthyer nivelet e zhvillimit përsëri në ato të 2016-ës, duke përmbysur një prirje 30-vjeçare. Në SHBA, për shembull, jetëgjatësia në lindje ka rënë me më shumë se dy vjet që nga viti 2019. Në vende të tjera rënia është shumë më e lartë.

Gjatë viteve që nga prezantimi i indeksit, shumë vende janë përballur me kriza dhe janë rrëshqitur prapa, por tendenca globale ka lëvizur vazhdimisht lart. Viti i kaluar ishte hera e parë që indeksi ra në përgjithësi që nga fillimi i llogaritjeve dhe rezultatet e këtij viti e forcuan këtë prirje rënëse.

Megjithatë, ndikimi ka qenë i pabarabartë. Dy të tretat e vendeve të pasura u rikuperuan vitin e kaluar, ndërsa shumica e të tjerave vazhduan të bien.

Indeksi i këtij viti bazohet në të dhënat e vitit 2021. “Por perspektiva për vitin 2022 është e zymtë”, thotë Achim Steiner, një nga autorët e tij, i cili thekson se më shumë se 80 vende po përballen me probleme për të shlyer borxhin e tyre kombëtar.

“Tetëdhjetë vende që janë një hap larg përballjes me atë lloj krize është një perspektivë shumë serioze. Ne po shohim ndërprerje të thella, fundi i të cilave do të shfaqet gjatë disa viteve”.