Kur nazistët pushtuan Poloninë në Luftën e Dytë Botërore, shumë nga veprat e çmuara të artit të vendit u vodhën.
Një prej tyre ishte Madonna With Child, një pikturë e shekullit të 16-të që i atribuohet italianit Alessandro Turchi. Një zyrtar nazist që mbikëqyri grabitjen e artit e përfshiu pikturën në një listë, me qindra të marra nga Polonia e pushtuar.
Por piktura më në fund po kthehet në shtëpi, pasi u zbulua në Japoni dhe iu dorëzua autoriteteve polake gjatë një ceremonie në Tokio këtë javë.
Është një nga 600 veprat e grabitura të artit që Polonia ka arritur të sjellë me sukses në shtëpi, por më shumë se 66,000 të ashtuquajturat humbje lufte ende nuk janë rikuperuar.
Polonia së fundmi nisi një fushatë duke kërkuar kthimin e qindra mijëra veprave të artit dhe sendeve të tjera kulturore që ende mungojnë pas pushtimit gjerman dhe sovjetik në Luftën e Dytë Botërore. Ajo po kërkon gjithashtu 1.3 trilion dollarë dëmshpërblime nga Gjermania për dëmet e shkaktuara nga nazistët okupues.
Ekspertët besojnë se më shumë art do të zbulohet me kalimin e kohës, pasi trashëgimtarët e veprave të artit të grabitura përpiqen të shesin pjesë pa qenë të vetëdijshëm për historinë e tyre.
Madonna me fëmijë mendohet se është transferuar në Gjermani në vitin 1940 gjatë pushtimit nazist të Polonisë. Nazistët shpesh grabitën artin që u përkiste familjeve hebreje përpara se t’i vrisnin.
Piktura u përfshi në një listë me 521 vepra arti në Poloninë e pushtuar, të përpiluar nga Kajetan Mühlmann, një zyrtar nazist që mbikëqyrte grabitjen e artit.
Piktura u rishfaq në vitet 1990, kur u shit në një ankand në Nju Jork.
Ajo do të dilte në ankand në janar të vitit të kaluar, por shitja u ndërpre pasi autoritetet polake e panë atë. Pasi u vërtetua se ishte piktura e grabitur, shtëpia e ankandit dhe pronari i pikturës ranë dakord ta kthenin atë në Poloni. Një ceremoni zyrtare e dorëzimit u zhvillua në Tokio të mërkurën.
Historiania polake e artit Natalia Cetera tha se kthimi i kryeveprave si Madonna With Child ndihmon në rikthimin e krenarisë për trashëgiminë e artit të vendit.
Polonisë iu vodhën pjesë të Rembrandt dhe Raphael, si dhe kryevepra polake të njohura ndërkombëtarisht, tha ajo.
“Kështu që sa herë që ka një situatë ku veprat e artit kthehen në koleksionet polake, ju ndiheni krenarë sepse kjo tregon rëndësinë e koleksioneve polake që ndonjëherë harrohet,” tha zonja Cetera për BBC.
“Kjo do të thotë se ne kemi një fokus të fortë në kujtimin e trashëgimisë sonë, koleksioneve tona dhe forcës që kishim dikur në art, sepse kjo është diçka që ne u përpoqëm ta rindërtonim pas luftës dhe ky është një proces i gjatë për t’u njohur përsëri.”
Zonja Cetera thotë se beson se ka pasur një ndryshim vitet e fundit në trashëgiminë kulturore “duke u parë si një e mirë e përbashkët”.
Christopher Marinello, themeluesi i Art Recovery International, ka shpenzuar më shumë se 30 vjet duke gjetur kryeveprat që mungojnë. Ai beson se më shumë pjesë mund të fillojnë të shfaqen ndërsa veprat e grabitura të artit i dorëzohen brezit të ardhshëm, me trashëgimtarët e rinj të pavetëdijshëm për historinë e tyre.
“Ne po flasim për një brez më parë tani dhe këto objekte të grabitura po u lihen trashëgimtarëve të tyre kur zotëruesit vdesin dhe fëmijët nuk e dinë domosdoshmërisht historinë dhe ata vendosin ta shesin atë,” tha zoti Marinello.
Autoritetet polake kanë regjistruar pjesë të vjedhura të veprave të artit në Interpol dhe baza të të dhënave të tjera private dhe qeveritare.
“Ka gjithashtu një numër të madh historianësh arti atje, të cilët po bëjnë kërkime për veprat e grabitura të artit nga Polonia dhe po i vërejnë gjithashtu ato,” tha zoti Marinello.
“Sa më shumë që teknologjia përmirësohet dhe shtëpitë e ankandeve fillojnë të postojnë gjithçka në internet, aq më shumë sytë kërkojnë objektet që janë grabitur.”
Discussion about this post