Kisha e Shën Kollit është ndërtuar në shekullin XIV, në stilin bizantin. Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore shprehet se dikur, kisha ka qenë me kupole mbi tambur, ndërsa sot është një nefëshe dhe e mbuluar me çati druri. “E veçanta e kësaj kishe është ndërthurja e tullave me ripërdorimin e elementeve të shumta antike dhe paleokristiane në muret e fasadës së jashtme të saj, fenomen i njohur si spolia.
Pikturat murale në brendësi të saj janë realizuar në shekullin XVI nga ikonografi Nikolla i Onufrit”, thuhet nga Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore, që ka publikuar dhe disa foto të kishës. Kisha e Shën Kollit përbën një pasuri të vyer për zonën e Kurjanit, por edhe për të gjithë zonën e Myzeqesë.
Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore bënte me dije në vitin 2021 se një projekt i vitit 2019 bëri të mundur restaurimin e kishës, që është monument kulture. “Projekti i hartuar nga specialistët e Institutit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore dhe financuar nga Bashkia Roskovec, bëri të mundur në vitin 2019, restaurimin e plotë të Kishës, monument kulture i kategorisë së I-rë”, shprehej më herët IKTK.
Kisha e Shën Kollit mbart vlera të rëndësishme të trashëgimisë historiko-kulturore dhe është shpallur monument kulture i kategorisë së parë në vitin 1963.Në vitin 1956 një ekspeditë studimore e Universitetit të Tiranës dhe institutit të historisë bëri një nga zbulimet më interesante në brendinë e kësaj kishe, siç ishte fakti se afresket e saj ishin pikturuar në vitin 1578 nga piktori ikonograf Nikolla, biri i Onufrit dhe ndihmësi i tij Joani.
Mbishkrimi që vërtetoi këtë fakt u publikua nga studiuesi ikonografisë bizantine Theofan Popa, në librin e tij “Mbishkrime të kishave të Shqipërisë”. Pas këtij zbulimi afresket e kishës së Kurjanit u bënë objekt studimesh nga ana e Institutit të Monumenteve të Kulturës, i cili e shpalli në vitin 1963 kishën e Shën Kollit monument kulture.
Discussion about this post