Pazari i gjatë 17-mujor, që kur Finlanda dhe Suedia paraqitën një kërkesë zyrtare për t’u anëtarësuar në NATO, po hyn në fazën përfundimtare, me Presidentin Erdogan dje që i dha dritën jeshile fazës së parë të miratimit të Protokollit të Anëtarësimit të Suedisë nga Asambleja Kombëtare, e cila besohet se do të hapë rrugën për miratimin e shitjes së 40 F-16 dhe përmirësimin e 80 luftëtarëve të tjerë për Forcën Ajrore Turke.
Komisioni i Punëve të Jashtme i Asamblesë Kombëtare miratoi dje protokollin, i cili tani i është referuar Plenumit për miratim dhe kështu kur ky tekst të nënshkruhet nga presidenti i Turqisë dhe të depozitohet pranë depozituesit të Traktatit Themelues në Uashington, Suedia tani do të ketë vetëm pengesat e Hungarisë për t’u bërë anëtarja e 32-të e Aleancës.
Pazari në javët e fundit dhe veçanërisht pas telefonatës mes Bidenit dhe Erdoganit në fillim të dhjetorit dhe komunikimit Blinken-Fidan dukej se po shkonte drejt zgjidhjes së tij, pasi pavarësisht deficitit të besimit, Ankaraja pranoi angazhimin e Uashingtonit se nëse Protokolli i saj miratohet, presidenti amerikan do të jetë në gjendje të bindë Kongresin që të mos vërë veton ndaj paketës F-16. Këtë angazhim të Presidentit Biden e prezantoi publikisht zëvendësministri i Jashtëm M. Aksapar, duke folur në Komitetin e Asamblesë Kombëtare, i cili vlerësoi edhe suksesin e Ankarasë për të detyruar Suedinë të ndërmarrë veprime për çështjen e terrorizmit dhe PKK-së, e cila, siç ai tha, “pesë vjet më parë konsideroheshin të pamundura”.
I gjithë procesi u lehtësua sigurisht nga largimi i kryetarit të Komisionit të Marrëdhënieve me Jashtë të Senatit, M. Menendez, i cili është nën hetim për një skandal financiar, i cili vendosi një sërë kushtesh për miratimin e paketës F16, mes tyre edhe ndërprerjen e veprimeve agresive kundër Greqisë.
Tashmë që miratimi i Protokollit në seancën plenare të Asamblesë Kombëtare ka përfunduar, gjë që mund të bëhet brenda javës, Departamenti i Shtetit do të dërgojë në Kongres Marrëveshjen me Turqinë dhe nëse nuk do të ketë veto nga “Katër të Mëdhat”, “(kryetarët e Senatit dhe të Parlamentit dhe kryetarët e Komisionit të Punëve të Jashtme të dy Dhomave) atëherë Marrëveshja miratohet solemnisht.
Është ende e diskutueshme se çfarë do të bëjnë “Katër të Mëdhatë” pasi të paktën dy prej tyre kishin folur negativisht për Turqinë, për shantazhin që ka bërë prej kaq muajsh duke mbajtur peng NATO-n, ndërkohë që është shprehur shqetësimi për marrëdhëniet e Tayyip Erdogan me Vladimir Putin dhe për politikën e tij agresive në Mesdheun Lindor. Një klimë që është rënduar veçanërisht në dy muajt e fundit për shkak të mbështetjes së Erdoganit për Hamasin dhe politikës së tij agresive kundër Izraelit. Megjithatë, nëse ka një veto në këtë proces, atëherë Presidenti Biden ka të drejtë ta kalojë Marrëveshjen për votim në seancën plenare të dy legjislaturave.
Edhe pse duket se Ankaraja ka qenë e bindur nga garancitë e administratës së Bidenit, ekziston gjithmonë mundësia e përfshirjes në minutën e fundit dhe këtë e theksoi përfaqësuesi i partisë opozitare CHP, Kani Beko duke folur në Komisionin e Asamblesë Kombëtare duke thënë se pasi Turqia të miratojë pranimin e Suedisë, SHBA do të ngrejë çështjen F 16 në Kongres dhe do t’i atribuojë atij një refuzim të mundshëm të Marrëveshjes.
Turqia ka shpenzuar një kapital të madh politik dhe diplomatik në këtë pazar, ku aq sa zoti Erdogan e projekton si suksesin e tij, ai detyroi Suedinë të plotësonte kërkesat e tij dhe Presidentin Biden të pranonte korrelacionin e vendimeve në Asamblenë Kombëtare Turke dhe Kongresin, ai e di se në një vend si Suedia shteti i së drejtës nuk mund të përmbyset nga një angazhim ndaj zotit Erdogan në lidhje me kurdët dhe ata që ai i konsideron terroristë. Ndërsa ky pazar, i cili e ka lodhur Aleancën në një kohë kur ajo kërkon unitet për t’u marrë me Rusinë, lë një shkelje të thellë besimi. Sigurisht që Turqia thekson edhe përpjekjen për të zbutur tensionin në Egje dhe “përparimin” që u bë me vizitën e Erdoganit në Athinë.
Është sigurisht e diskutueshme se çfarë do të bëjë administrata Biden me kërkesën për shitjen e F35 në Greqi, e cila është pezulluar dhe shumë besojnë se ka të bëjë me marrëveshjen për shitjen e F16 në Turqi. Në një rast të tillë, Athina duhet t’i përcjellë menjëherë Asamblesë Kombëtare dhe Kongresit kërkesën greke për furnizimin me F35 për miratim.
Discussion about this post