Nga ana tjetër diferenca e të ardhurave sipas nivelit të arsimit është ndër më të lartat në Europë. Një person me diplomë universitare në Shqipëri fiton mesatarisht mbi dyfishin e atij me arsim të ulët (+108%) dhe 54% më shumë se një individ me arsim të mesëm.
Shqipëria renditet në fund të Europës për të ardhurat neto vjetore mediane të të diplomuarve universitarë. Një i diplomuar fiton mesatarisht vetëm 4,348 euro në vit, gati sa gjysma e nivelit të Serbisë. Nga ana tjetër diferenca e të ardhurave sipas nivelit të arsimit është ndër më të lartat në Europë. Një person me diplomë universitare në Shqipëri fiton mesatarisht mbi dyfishin e atij me arsim të ulët (+108%) dhe 54% më shumë se një individ me arsim të mesëm.
Në BE, personat me arsim të lartë fitojnë mesatarisht 38% më shumë se ata me nivel të mesëm arsimimi dhe 68% më shumë se ata me nivel të ulët arsimimi. Këto shifra ndryshojnë ndjeshëm në të gjithë Europën, me variacione rajonale.
Marrja e vetëm një viti shtesë arsimimi mund të rrisë të ardhurat e një personi me rreth 7% në Europë, sipas raportit të Komisionit Europian Investing in Education 2025.
Prandaj, është e natyrshme që në të gjitha 36 vendet europiane, të diplomuarit universitarë fitojnë vazhdimisht më shumë se ata me arsim të mesëm ose të ulët.
Por, deri në çfarë mase ndikon niveli i arsimit në të ardhurat nëpër Europë?
Sipas Eurostat, të ardhurat neto mediane të disponueshme në BE, të përshtatura sipas madhësisë së familjes, ishin 21,644 euro në vitin 2024. Ky tregues i referohet totalit të të ardhurave familjare, pas tatimeve dhe zbritjeve të tjera, që janë të disponueshme për shpenzim ose kursim. Ai përfshin të ardhurat nga puna, investimet dhe përfitimet sociale në para.
“Të diplomuarit fitojnë 38% më shumë se ata me arsim të mesëm”
Këto të ardhura neto vjetore mediane ndryshojnë ndjeshëm sipas nivelit arsimor: 17,517 euro për ata me arsim të ulët, 21,401 euro për ata me arsim të mesëm dhe 29,490 euro për ata me arsim të lartë. Kjo do të thotë se të diplomuarit universitarë në BE fitojnë 38% më shumë se ata me arsim të mesëm dhe 68% më shumë se ata me arsim të ulët.
Arsimi klasifikohet në tre nivele sipas ISCED:
Hendeku i të ardhurave midis arsimit të lartë (terciar) dhe atij të mesëm varion nga 6% në Islandë deri në 62% në Turqi. Ndër vendet anëtare të BE-së, diferenca luhatet nga 15% në Austri deri në 57% në Lituani.
Trendet rajonale: Europa Lindore kundrejt Nordikut
Përparësia në të ardhura e punonjësve me arsim të lartë ndaj atyre me arsim të mesëm ndjek një model rajonal. Në përgjithësi, hendeku i të ardhurave është më i madh në Europën Lindore dhe në disa pjesë të Europës Juglindore, më i vogël në vendet nordike dhe mesatar në Europën Perëndimore.
Përveç Turqisë (62%) dhe Lituanisë (57%), diferenca të mëdha shfaqen në Shqipëri (54%), Rumani (51%), Bullgari dhe Mal të Zi (nga 48% secila), Letoni (44%) dhe Serbi (40%). Në këto vende, një diplomë universitare ofron një përparësi të ndjeshme në të ardhura.
Në vendet nordike dhe në disa pjesë të Europës Qendrore, hendeku i të ardhurave të lidhura me arsimin është relativisht i vogël. Ai arrin në 6% në Islandë, 9% në Norvegji, 16% në Suedi, 19% në Danimarkë dhe 15% në Austri.
Në pesë ekonomitë më të mëdha të Europës, hendeku i të ardhurave midis atyre me arsim të lartë dhe atyre me arsim të mesëm është i moderuar dhe afër mesatares së Eurozonës (31%).
Në Itali dhe Gjermani, hendeku arrin në 30%, Mbretëria e Bashkuar regjistron një diferencë prej 33%, ndërsa Franca dhe Spanja shënojnë nga 34%.
Hendek më i madh: Arsim i lartë kundrejt arsimit të ulët
Në BE, duke krahasuar të ardhurat neto vjetore mediane, hendeku midis arsimit të lartë dhe atij të ulët shkon në 68%, kundrejt 38% për krahasimin arsim i lartë–arsim i mesëm.
Ndër vendet e BE-së, hendeku nga niveli i ulët në të lartë varion nga 29% në Danimarkë deri në 178% në Bullgari. Kur përfshihen 36 vende, diferencat më të ulëta shihen në Islandë (14%) dhe Norvegji (24%).
Edhe pse raportet dhe renditjet sipas vendeve ndryshojnë, modeli rajonal i vërejtur në krahasimin arsim i lartë–arsim i mesëm mbetet kryesisht i njëjtë edhe për rastin arsim i lartë–arsim i ulët.
Në shtatë vende, të diplomuarit universitarë fitojnë të paktën dyfishin e atyre me arsim të ulët: Bullgari (+178%), Rumani (+148%), Serbi (+114%), Turqi (+111%), Shqipëri (+108%), Maqedonia e Veriut (+106%) dhe Mali i Zi (+100%).
Këto vende gjithashtu kanë tendencë të kenë disa nga pagat minimale më të ulëta në Europë.
Hendeku është nën 50% në tetë vende: Islandë (14%), Norvegji (24%), Danimarkë (29%), Finlandë (36%), Holandë (41%), Suedi dhe Slloveni (nga 48% secila), si dhe Austri (49%).
Hendeku më i madh në vendet me të ardhura të ulëta
Në përgjithësi, lidhja është mesatare, por vendet me të ardhura më të ulëta priren të kenë hendekë më të mëdhenj.
Për shembull, ndër personat me arsim të lartë (terciar), 10 vendet me të ardhurat neto vjetore mediane më të ulëta janë: Shqipëria (4,348 €), Maqedonia e Veriut (4,919 €), Mali i Zi (6,429 €), Turqia (7,542 €), Serbia (8,598 €), Hungaria (11,580 €), Sllovakia (11,752 €), Rumania (12,463 €), Bullgaria (12,569 €) dhe Greqia (14,166 €)./ Monitor.al
Discussion about this post