Amendamentet e Komicit propozojnë ndryshime në dy ligje; “Për statusin e prokurorëve dhe gjyqtarëve” dhe “Organet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë”.
Ndryshimet vijnë si rezultat i kërkesave të depozituara nga vetë organet e drejtësisë në Kuvend prej disa vitesh dhe prekin kryesisht ‘vetingun’ e përzgjedhjes së kandidatëve për Këshillin e Lartë të Prokurorisë dhe Këshillin e Lartë Gjyqësor, duke synuar ‘trupërzimin e normave dhe praktikave” të procesit për vetingun e figurës së të zgjedhurëve jomagjistratë nga radhët e avokatisë, shoqëria civile apo bota akademike.
Në këtë kontekst ashpërsohen kriteret e verifikimit të pasurisë dhe integritetit të figurës së kandidatëve që në procesin e verifikimit të tyre nga Avokati I Popullit si institucion që zhvillon fazën e parë të verifikimit të dokumenteve. Dispozitat e reja kërkojnë që ky proces të mbledhë informacione nga për kandidatët nga të gjitha organet hetimore, tatimore, etj..
Propozimet po ashtu plotësojnë një kërkesë të Prokurorit të Përgjithshëm për një rol më aktiv në procesin e përzgjedhjes së drejtuesve të prokurorive dhe shtimin e kritereve për vetingun e kandidatëve në këto detyra.
“Në rastin e përzgjedhjes së kryetarit të prokurorisë konsiderohet edhe opinioni i Prokurorit të Përgjithshëm për kandidatin,” thuhet në njërën prej dispozitave.
Për magjistratët që kërkojnë të zgjidhen në krye të zyrave të prokurorive apo gjykatave përveç vetingut të pasurisë dhe integritetit profesional shtohet dhe “masa disiplinore në fuqi” si kriter përjashtues nga gara.
Në relacionin shoqërues të projektligjeve theksohet se formulimet kanë ardhur si pasojë e një procesi të gjatë konsultativ mes grupit të punës të ngritur në Komisionin e Ligjeve që në vitin 2022 dhe reflektojnë komentet e ekspertëve të misioneve ndërkombëtare që asistojnë zbatimin e reformës në drejtësi si Delegacioni i Bashkimit Evropian dhe OPDAT.
Dispozitat e reja synojnë po ashtu t’i japin zgjidhje shqetësimeve të Inspektorit të Lartë të Drejtësisë për mungesën e interesit të magjistratëve për të aplikuar për inspektorë.
Në relacion thuhet se magjistratët do të nxiten drejt ILD-së nëpërmjet ndryshimeve ligjore që parashikojnë zgjatjen e periudhës së komandimit në një periudhë më të gjatë prej 7 vjetësh dhe lejimi i magjistratëve të qëndrojnë të deleguar edhe pas përfundimit të mandatit të përgjithshëm 10 vjeçar, deri në 15 vite. “Kjo do t’u mundësonte magjistratëve që janë afër daljes në pension, por që tashmë kanë arritur limitin dhjetëvjeçar, të zgjasin delegimin e tyre në përputhje me rrethanat,” argumenton propozuesi.
Në projektligj parashikohet dhe një “dispozitë kalimtare’ lidhur me caktimin e kryetarëve të gjykatave apo prokurorive për një periudhë tranzitore nga hyrja në fuqi e këtij ligji dhe deri më 31 dhjetor 2028.
Sipas kësaj dispozite, të gjithë magjistratët që ushtrojnë detyrën si kryetarë gjykate në gjykatat e juridiksionit të përgjithshëm dhe administrative, si dhe drejtues të prokurorive pranë gjykatave me juridiksion të përgjithshëm të shkallës së parë dhe të prokurorive pranë gjykatave me juridiksion të përgjithshëm të apelit, konsiderohen ‘ipso lege’ kryetarë dhe drejtues të emëruar.
Kriteret që të emërohen automatikisht me këtë ligj lidhen me kalimin e procedit të vetingut dhe përmbushjen e detyrave me administrimin e institucionit.
Ndryshimet në transparencën e vendimmarrjes së Këshillave synon të adresojë shqetësimin e mediave dhe shoqërisë civile në lidhje me mënyrën e publikimit të anonimizuar të vendimeve që lidhen me vlerësimin profesional, pasi njoftimet me anonizim të emrave I bënin të pakuptueshme këto vendime.
Në relacionin shoqërues Komici pretendon se përmbajtja e ndryshimeve bazohet në vetë propozimet e institucioneve dhe reflekton qëndrimet e fundit të ekspertëve ndërkombëtarë të misionit të Bashkimit Europian EU-Just dhe atij amerikan OPDAT./ BIRN
Discussion about this post