Nga Altin Joka
“Kaq shumë njerëz – duke përfshirë njerëz të zgjuar – mendojnë se ka shumë njerëz në botë dhe mendojnë se popullsia po rritet jashtë kontrollit. Është krejtësisht e kundërta. Ju lutemi shikoni numrat.” -Elon Musk.
Në mbarë botën ka më shumë se 48 milionë çifte me probleme të infertilitetit. Dhe numri i tyre, nga këtu e tutje, është vendosur të shumëzohet.
Norma globale e lindshmërisë ka rënë me 1% çdo vit gjatë 60 viteve të fundit dhe deri më sot, nuk tregon asnjë shenjë ngadalësimi.
Me këtë ritëm, gjithnjë e më shumë njerëz do të duhet të përballen me infertilitetin; Gjithnjë e më shumë gra nuk do të jenë në gjendje të mbeten shtatzënë në mënyrë natyrale. Dhe brenda pak dekadash, e vetmja mënyrë për të pasur një fëmijë –do të jetë mbështetja në riprodhimin e asistuar.
Në perspektivë, infertiliteti po rritet me një ritëm më të shpejtë se ngrohja globale. Megjithatë vëmendja që merr nuk është e larte.
Ne e perceptojmë atë si një problem të largët derisa të bëhet një çështje personale. Por realiteti është se rënia e shëndetit riprodhues është vetëm një thirrje zgjimi për shëndetin e përgjithshëm të të gjithëve.
Të njëjtat shkaqe pas infertilitetit qëndrojnë pas shumë sëmundjeve të tjera të sotme. Dhe pasojat e tyre mund të na prekin më shumë nga sa kemi menduar ndonjëherë.
Për vite me radhë, rënia e lindjeve ka qenë e lidhur me mundësitë e karrierës, prindërimin e planifikuar, rritjen e aksesit në kontraceptivë dhe abortin. Por kohët e fundit, gjithnjë e më shumë kërkime shkencore duket se mbështesin një arsye tjetër.
Në pesëdhjetë vjet, normat e lindshmërisë janë përgjysmuar. Cilësia e spermës dhe vezëve kanë rënë ndjeshëm. Meshkujt kanë zhvilluar më shumë anomali kongjenitale dhe kancer testicular; femrat, më shumë aborte.
Industrializimi ka prodhuar dhe shpërndarë ndotës mjedisorë të të gjitha llojeve. Metalet e rënda, farmaceutikët, aditivët dhe hormonet janë derdhur në mjedis dhe janë bërë pjesë e zinxhirit tonë ushqimor.
Plastika ka ndotur tokën, ajrin dhe oqeanet në të njëjtën masë sa ka ndotur trupin tonë.
Shkencëtarët kanë gjetur metale të rënda dhe mikroplastikë në të gjitha organet kryesore të njeriut. Dhe gjurmët e lëndëve djegëse fosile janë zbuluar në gjak, urinë, spermë, indin dhjamor dhe madje edhe në qumështin e gjirit.
Çdo ditë, ne hamë, marrim frymë dhe asimilojmë ndotësit industrialë pa e kuptuar fare. Për vite me radhë, ne i grumbullojmë ato në trupin tonë dhe me kalimin e kohës ato përfundojnë në një rrezik serioz për shëndetin tonë, veçanërisht atë riprodhues.
Kur bëhet fjalë për infertilitetin, pak substanca kanë tërhequr më shumë vëmendje sesa ftalatet.
Nga ushqimi te produktet e kujdesit personal e deri te shishet e ujit, këto substanca gjenden kudo: detergjentë, shampo, manikyra thonjve, grim, deodorantë, kremra, sapunë dhe lodra janë vetëm disa nga produktet e përditshme ku mund t’i gjejmë.
Në nivel industrial, ftalatet shtohen për ta bërë plastikën të butë dhe fleksibël. Dhe kjo i bën ato aq të pranishme në jetën tonë të përditshme sa nuk mund t’i asgjësojmë pa i zëvendësuar tashmë ftalate të tjera.
Tek meshkujt, ftalatet shkatërrojnë nivelet e testosteronit. Tek femrat ato ulin cilësinë e vezëve. Tek fëmijët dhe fetuset – edhe në sasi të vogla – ato mund të ndryshojnë zhvillimin, të ndryshojnë funksionin e trurit dhe të komprometojnë sistemin imunitar.
Me kalimin e viteve, kërkimet i kanë lidhur ato edhe me një gamë të gjerë kushtesh të tjera: problemet neurozhvillimore, çrregullimet e spektrit të autizmit, kanceri i gjirit, IQ i ulët, astma, hiperaktiviteti, deficiti i vëmendjes, madje edhe obeziteti dhe diabeti.
Ftalatet janë bërë aq të kudondodhura sa që edhe nëse dëshirojmë, eliminimi i tyre tërësisht nga jeta jonë do të ishte i pamundur.
Gjithsesi, zvogëlimi i ekspozimit të tyre – qoftë edhe me një sasi të vogël – mund të ketë një efekt të rëndësishëm pozitiv në shëndetin tonë.
Kujdes personal. Zgjidhni produkte të kujdesit personal “pa ftalate” ose “pa parfum” dhe shmangni sapunët dhe detergjentët me aroma, zbutësit e rrobave ose freskuesit e ajrit. Në vend të kësaj, zgjidhni produkte të prodhuara me vajra esencialë, “pa aromë sintetike
Pas viteve në të cilat qeveritë kanë injoruar renien e lindshmerise dhe arsyet e tyre shume shpejt do vij nje kohe qe nje lindje do jete titull artikulli ose nje lajme I rendesishem ne televizione.
Discussion about this post