Ishte një drekë për tre, që supozohej se kushtonte vetëm 585 dinarë (5 €). I strukur rreth një tavoline me dy ministra të kabinetit, presidenti Aleksandar Vuçiç hodhi majonezë në bukën e tij të bukës Sava dhe e mbushi me feta të zbehta të mishit të sallamit të përpunuar, ndërsa mburrej se kjo festë e përballueshme ishte provë se si qeveria e tij kishte ulur çmimet për serbët e skandalizuar.
Ai imazh, i një lideri kombëtar të përulur dhe të vëmendshëm, është projektuar përmes mediave miqësore ndaj qeverisë së vendit që mbeten arma kryesore e Vuçiçit përpara zgjedhjeve të përgjithshme të së dielës.
Megjithë një opozitë të bashkuar – dhe një kërcënim të veçantë për Partinë Progresive Serbe (SNS) të Vuçiçit në garën për kryebashkiak të kryeqytetit – ka pak gjasa që SNS të humbasë më 17 dhjetor, në masë të madhe falë personalitetit mediatik të kultivuar me mjeshtëri të presidentit.
Gjatë dekadës që kur Vuçiç erdhi në pushtet, kritikat më të qëndrueshme ndaj tij kanë të bëjnë me erozionin e lirive të medias në vendin kandidat për në BE, i karakterizuar nga kërcënime dhe madje edhe sulme fizike ndaj gazetarëve. Reporterët pa Kufij e vendosin vendin ndër më të ulëtit në Evropë për indeksin e lirisë së shtypit.
Kudondodhja e Vuçiçit në arenën publike është pothuajse e pamundur të gjurmohet, por deri në zgjedhje ai ka dhënë intervista një orëshe pothuajse çdo ditë. Atij i pëlqen të dyja marifetet e çuditshme (një pikë e kishte kur doli nga frigoriferi) dhe të prezantohet si një njeri serb që e kupton krenarinë e fortë të kombit të tij, edhe kur jeta është e zymtë.
Duke përdorur një llogari në TikTok, ai mashtron shkëlqimin e të famshmëve me hijeshinë. Nga njëra anë ai mburret se i ka dhënë nënshtetësinë serbe në vitin 2017 aktorit Ralph Fiennes nga filmat e Harry Potter – “A e dinit se Lord Voldemort është serb?” — ndërsa po ashtu argëtoi Johnny Depp dhe bashkëthemeluesin e Apple, Steve Wozniak në Beograd, ku ai u dha atyre nderime kombëtare. Dhe pastaj është ana e tij njerëzore, të cilën ai e shfaq duke ndihmuar në rindërtimin e shtëpive rurale, duke hedhur petullat ose duke gllabëruar mish derri të bërë vetë.
“Ai është bërë prej kohësh si i ftuari i lodhshëm në festa, i cili vazhdimisht i mërzit të gjithë me histori për veten e tij”, shpjegoi Nadežda Milenkoviç, një kolumniste dhe eksperte marketingu. “Ai është shahisti më i mirë, ai mund të mundë këdo, të gjithë e duan atë dhe ai nuk ka frikë nga asgjë”.
Në mënyrë thelbësore, Vuçiç synon të shërbejë si një filtër përmes të cilit publiku serb formon opinionet e tij për ngjarjet vendase dhe ndërkombëtare. “Çfarëdo që kombi duhet të dijë për opozitën apo ngjarjet globale do të ritregohet dhe shpjegohet nga ai”, tha Milenkoviç. “Nuk ka nevojë që publiku ta mësojë atë në ndonjë mënyrë tjetër”.
Çështjet me ‘gjemba’ janë anashkaluar, siç është vendimi i Serbisë për të mos vendosur sanksione ndaj Rusisë, si dhe marrëdhëniet e saj të tensionuara me fqinjin e saj jugor, Kosovën. Vuçiç i ofron publikut një mjet për të qetësuar ndërgjegjen e tyre, duke përsëritur deklarata të tilla si “duhet të jemi krenarë për politikën tonë të jashtme të pavarur” dhe duke i shtyrë bisedat sfiduese për një datë të mëvonshme.
Sipas Milenkoviçit, media është një mjet vendimtar në arsenalin e Vuçiçit, duke siguruar që publiku të mbetet “i painformuar dhe i ngopur me dezinformata”. Ajo vepron si një kështjellë që mbron narrativën e Vuçiqit, duke e mbrojtur atë nga shqyrtimi publik.
Detergjent, mish dhe sallam
Serbia, si pjesa tjetër e Evropës, po përballet me rritjen e çmimeve dhe inflacionin, pjesërisht për shkak të goditjeve nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia në shkurt 2022. Për të nënvizuar angazhimin e tij për të mbrojtur qytetarin e zakonshëm, Vuçiç organizoi një konferencë shtypi teatrale në fillim Shtator që ktheu kokën.
I armatosur me një shportë pazari, ai zbuloi një sërë gjërash thelbësore të përditshme – nga detergjenti për larjen e rrobave dhe lëngu i mollës tek patatet dhe një rrotull i madh me sallam me çmim të ulët – dhe më pas premtoi ulje të menjëhershme të çmimeve, drejtpërdrejt në televizion, duke e kthyer ngjarjen në një spektakël.
“Atij i pëlqen të prezantohet si njeriu që ka zgjidhjen për të gjitha problemet e vendit”, tha Zheljko Bodrožiç, kreu i Asociacionit të Pavarur të Gazetarëve të Serbisë.
Në një rast tjetër, ai u shfaq në ekranet e kanaleve televizive pro-qeveritare në pronësi private, Pink dhe Happy – që konsiderohen gjerësisht si platforma për gazetarinë e bujshme tabloide. I armatosur me një dërrasë të bardhë ai shkarraviti vizionin e tij për rritjen e pagave serbe në përputhje me ato në vendet fqinje të BE-së si Kroacia, duke ndaluar vetëm për të shtyrë syzet duke i rrëshqitur poshtë hundës.
Bodrožiç theksoi se për njerëzit serbë pa qasje në kanale të pavarura si N1 ose Nova S, “ata nuk do të kenë asnjë ide se çfarë po ndodh në të vërtetë në Serbi … ata përjetojnë një ndërprerje mediatike”.
Viktimë dhe forcë
Strategjia mediatike e Vuçiçit përdor një formulë të fuqishme në përzierjen e ndjenjës së martirizimit me forcën, duke luajtur rolin e dyfishtë të mbrojtësit dhe motivuesit të popullit serb, duke forcuar njëkohësisht qëndrueshmërinë e tij dhe duke ushqyer ndjenjën e viktimizimit.
“Vuçiç ushqen nevojën [e] publikut serb … për t’u ndjerë si viktima të përhershme, se ata janë një popull i zgjedhur që po kërcënohet,” shpjegoi Bodrozhiç.
Në këtë skenar, me Vuçiçin duke e paraqitur veten si mbrojtës – qoftë nga inflacioni, fqinjët e rëndë apo kërkesat perëndimore – ata që e sulmojnë shihen si armiq të popullit.
Ndërsa gazetarët e pavarur në Serbi përballen me kërcënime të vazhdueshme për sigurinë e tyre, kjo retorikë, sipas Bodrožiç, “mund t’i inkurajojë njerëzit që edhe t’i urrejnë këta gazetarë, pavarësisht se ndoshta nuk dinë asgjë për ta. Ata duan që qytetarët të marrin pjesë në kërcënimet dhe linçimin publik të gazetarëve”.
Vetëm këtë vit janë parë 168 sulme ndaj gazetarëve, duke përfshirë tetë sulme fizike dhe 118 incidente të presionit të drejtpërdrejtë, sipas Shoqatës së Pavarur të Gazetarëve të Serbisë. Në vitin 2020, viti më i keq i regjistruar që nga ardhja e Vuçiçit në pushtet në vitin 2017, pati 31 sulme fizike ndaj gazetarëve.
Gazetarë të panumërt janë detyruar të largohen nga profesioni pasi u pushuan nga puna ose dhanë dorëheqjen nën presion. Shtrydhja mediatike i shërben një qëllimi të dyfishtë për të rrënjosur apatinë midis kundërshtarëve të Vuçiqit dhe SNS-së së tij dhe për të mbledhur ata që pajtohen me narrativën e tij.
Kjo, shpjegon Bodrožić, është pasoja më e rëndë e strategjisë së presidentit: Ajo i bën “njerëzit mesatarë të neveriten nga politika dhe të bëhen apatikë. Vuçiç është i lumtur të mbajë jashtë procesit zgjedhor njerëzit që nuk e votojnë”.
Burimi: Politico.eu
Discussion about this post