Botohet menjëherë në Fletoren Zyrtare vendimi për shpalljen e emergjencës energjetike. Çfarë do të thotë kjo për konsumatorin, biznesin, financat dhe kompanitë aktore të energjetikës? Nga ky moment pezullohen të gjitha planet e investimeve të KESH-it, OST-së dhe të OSHEE-së, përveç investimeve të domosdoshme për ushtrimin e veprimtarisë.
Sipas vendimit, këto shoqëri duhet të koordinojnë ushtrimin e aktivitetit, në përputhje me udhëzimet e ministrit të Infrastrukturës dhe Energjisë, me qëllim garantimin e pandërprerë të energjisë elektrike.
Qëllimi i deklaruar është “furnizimi i pandërprerë”, por mund të jetë edhe centralizimi i urdhrave për ndërprerjet, që supozohet se mund të ndodhin. Pra, konsumatorët, qofshin familjarë apo biznese nuk mund t’i kërkojnë llogari për shkeljen e kontratës OSHEE-së për ndërprerjen e energjisë, sepse tashmë kompetencat kalojnë tek ministri dhe zëvendëskryeministri.
Nga ana tjetër, sipas vendimit, që të shmanget rritja e menjëhershme faturës së energjisë si pasojë e importit, është ngarkuar Ministria e Financave që të sigurojë mekanizmat e duhur financiarë, me qëllim mundësimin e importit të energjisë për sigurimin e furnizimit të pandërprerë të energjisë elektrike. Megjithëse në vendim flitet vetëm për importin dhe nuk thuhet asgjë për eksportin e energjisë elektrike, ky dokument urdhëron eksportuesit, KESH-in dhe HEC-et private që t’i binden vendimeve të komisionit të emergjencës.
Një nga këto urdhra pritet të jetë që energjia t’i kalojë qeverisë (OSHEE-së) me të drejtë parablerje në vend që të eksportohet me çmim tregu. Kjo do të thotë se i gjithë sistemi energjetik shqiptar do të funksionojë si një korporatë e vetme jo si disa të ndara. Pra, anulohet deri në mes të vitit tjetër, liberalizimi i tregut të brendshëm të energjisë elektrike. Në emër të emergjencës, privatët do të humbin të drejtën të konkurrojnë.
Është e qartë se emergjencë këtë radhë do të thotë mungesë parash. Nëpërmjet këtij vendimi, Ministria e Financave duhet të sigurojë fondet e nevojshme për të blerë energji nga jashtë, dhe për të garantuar buxhetin e domosdoshëm, ministria mund të bëj alokime fondesh, mund të shkurtoj shpenzimet në institucionet apo mund të pezulloj shpenzimet e parashikuara për projekte të ndryshme, që nuk konsiderohen prioritare. Opsioni tjetër i ministrisë është edhe marrja e kredive nga partnerët ndërkombëtar.
Ajo që nuk thuhet në vendim është se qeveria do të ngrijë me siguri pagesat e energjisë elektrike për HEC-et private duke krijuar një borxh të ri të brendshëm në energjetikë, që në fakt ka nisur kohë më parë. Po ashtu, nuk thuhet se sa borxhe kërkon të marrë qeveria në emër të emergjencës, cili është kufiri?
Nga ana tjetër, emergjenca në vetvete mund të jetë dekori i zgjedhur për të maskuar një rritje eventuale të çmimit të shitjes së energjisë për familjarët në fund të vitit. Proces i aplikimit për tarifat e reja për konsumatorët familjarë dhe biznesin ka nisur tek Enti Rregullator i Energjisë, por u ndërpre për shkak të pandemisë.
Nisur nga eksperiencat e mëparshme, qeveria pritet të bëhet edhe më shumë antipopullore. Pra, gjatë kësaj emergjence të do të angazhohet Policia e Shtetit për të arrestuar ata që “vjedhin” energjinë si dhe për të mbështetur OSHEE për të bërë ndërprerje masive ndaj atyre që nuk paguajnë faturat.
Kujtojmë se për herë të parë fjalën ”burg” kryeministri e futi në fjalorin e tij pikërisht për hallexhinjtë që e rilidhnin energjinë elektrike pa paguar detyrimet. Në mandatin e parë u futën në burg për ”vjedhje të energjisë elektrike” mbi 5 mijë kryefamiljarë. Shenjat janë se zemra e kryeministrit nuk është zbutur akoma.
gijotina.com
