Nga rikthimi i tij në Shtëpinë e Bardhë më 20 janar 2025, Presidenti Donald Trump ka nënshkruar një numër rekord urdhrash ekzekutivë, duke tejkaluar shifrat e paraardhësve të tij në të njëjtën periudhë kohore.
Këto urdhra kanë prekur fusha të ndryshme, duke përfshirë:
Ekonominë dhe Tregtinë: Vendosja e tarifave të larta mbi importet e çelikut dhe aluminit, dhe tërheqja nga Marrëveshja e Parisit për Klimën.
Imigracioni: Shfuqizimi i politikave të mëparshme, përpjekja për t’i dhënë fund shtetësisë për fëmijët e imigrantëve të paligjshëm dhe shpallja e një emergjence kombëtare në kufirin me Meksikën.
Energjetika: Shpallja e një “emergjence energjetike” për të rritur prodhimin e hidrokarbureve në SHBA dhe lehtësimi i rregulloreve mjedisore për industrinë e karburanteve fosile.
Të Drejtat Civile: Nënshkrimi i urdhrave që kufizojnë mbrojtjet për komunitetin LGBTQ+, duke përfshirë ndalimin e individëve transgjinorë në ushtri dhe përjashtimin e tyre nga sportet femërore. Shumë nga këto urdhra kanë hasur në kundërshtime ligjore dhe janë sfiduar në gjykata.
Megjithatë, dëshira e presidentit republikan për të ndryshuar rrënjësisht politikën amerikane po përballet gjithashtu me rezistencë: që nga 27 shkurti, 16 urdhra ekzekutivë të tij janë kundërshtuar në gjykatë, sipas faqes së specializuar “Just Security” të shkollës juridike të Universitetit të Nju Jorkut.
Tarifat, mbështetje për lëndët djegëse fosile, krijimi i një fondi shtetëror, ekonomia janë në qendër të urdhrave ekzekutivë të nënshkruar nga Trump, 27 në total, bazuar në një numërim të AFP. Dymbëdhjetë kanë të bëjnë me tregtinë dhe tarifat.
Republikani shpalli një “emergjencë energjetike” për të rritur prodhimin e hidrokarbureve në SHBA. Për më tepër, duke e cilësuar si “mashtrim” tranzicionin energjetik, ai ka firmosur dekrete kundër automjeteve elektrike dhe planeve të zhvillimit të energjisë së erës, ndërsa një dekret kishte të bënte konkretisht me kashtë plastike, përdorimin e të cilave ai e rivendosi.
Rreth 14 urdhra ekzekutivë të lëshuar nga Trump trajtojnë çështjet e përfshirjes, diversitetit dhe barazisë. Midis tyre është një që pranon se ekzistojnë vetëm dy gjini, mashkull dhe femër dhe një dekret tjetër që ndalon “ideologjinë trans” në ushtri dhe synon të përjashtojë individët transgjinorë nga forcat e armatosura. Kundër të gjitha këtyre dekreteve janë bërë ankime në gjykatë.
Dy dekrete ndalojnë agjencitë qeveritare dhe ushtrinë të bëjnë diskriminim pozitiv në punësimin e njerëzve bazuar në gjininë ose kombësinë e tyre. Kjo është një tjetër çështje që dominoi fushatën zgjedhore të Trump, me 16 urdhra ekzekutivë deri më tani të lidhura – drejtpërdrejt ose tërthorazi – me të.
Një dekret i nënshkruar nga miliarderi në fund të janarit tha se programi i refugjatëve po “dëmton interesat” e vendit. Trump lëshoi gjithashtu një urdhër ekzekutiv që anulon ligjin e tokës, megjithëse disa gjyqtarë federalë kanë bllokuar zbatimin e tij. Beteja ligjore për këtë çështje mund të arrijë në Gjykatën e Lartë të SHBA.
Një nga urdhrat ekzekutivë më të fundit të nënshkruar nga republikani të shtunën parashikon njohjen e anglishtes si gjuhë zyrtare të Shteteve të Bashkuara, duke anuluar një dispozitë në fuqi që nga viti 2000 dhe gjatë presidencës së Clinton, e cila lehtësoi aksesin në shërbimet publike për “individët me aftësi të kufizuara në anglisht”.
Tani, agjencive federale nuk do t’u kërkohet të ofrojnë shërbime në gjuhë të tjera përveç anglishtes, por do të jenë në diskrecionin e tyre.
Me gjashtë urdhra ekzekutivë, Trump sqaroi privilegjet e Zyrës së Efikasitetit të Qeverisë (Doge), e cila drejtohet nga Elon Musk dhe ka për detyrë të kufizojë shpenzimet publike.
Në të njëjtën kohë, 13 nga urdhrat e Trump kanë të bëjnë me shëndetin, duke përfshirë një me të cilin SHBA u tërhoq nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, një tjetër që bllokon aksesin në një faqe interneti qeveritare me informacion mbi të drejtat seksuale dhe riprodhuese, ose një tjetër që anulon urdhrat e mëparshëm të Bidenit që siguronin akses në pilulën e abortit dhe mbrojtje për gratë që ndërprenë vullnetarisht shtatzënitë e tyre.
Një bashkëpunëtor i ngushtë i Musk, kreut të SpaceX dhe Tesla, Trump ka nënshkruar 10 urdhra ekzekutivë në lidhje me teknologjinë: tre për inteligjencën artificiale dhe dy për kriptovalutat.
Discussion about this post